Atlantski okean prekriva čak 1/5 ukupne površine Zemlje, a drugi je najveći okean po površini, odmah nakon Tihog okeana.
Voda je izuzetno slana i uglavnom prelazi količinu od 30‰, dok temperatura varira od dela okeana do dela okeana i može se kretati od 25°C, pa sve do 2°C.
Ime
Atlantski okean u prevodu znači Atlasovo more, po mitskom titanu Atlasu, za koga se veruje da je, kao kaznu zbog pobune protiv bogova, bio primoran da tokom života na svojim ramenima nosi celokupan nebeski svod.
Navodno je imao i prilike da jednom pobegne od toga, kada je na tu teritoriju došao Heraklo, koji je trebalo da tadašnjem mikenskom kralju Euristeju donese zlatne jabuke. Atlas se tada ponudio da on ode do drveta na kom rastu zlatne jabuke, a, s obzirom da je drvo čuvao zmaj koji nikada ne spava, Heraklo je pristao, a u zamenu je, dok Atlas ode po jabuke, preuzeo teret nebeskog svoda.
Ipak, kada se vratio sa jabukama i ponudio se da ih čak i odnese umesto Herakla, ovaj je shvatio njegove namere, te ga je zamolio da ga odmeni na kratko, samo da postavi slamu na ramena, da bi ga svod manje pritiskao. Atlas je prihvatio da pridrži nebeski svod na trenutak, ali je Heraklo samo uzeo zlatne jabuke, zahvalio se Atlasu i nestao, a Atlas je ostao da, čak i nakon svoje smrti, nosi celokupni teret nebeskog svoda na svojim leđima.
Površina
Sam po sebi, Atlantski okean zauzima površinu od 82.362.000 km2, a zajedno sa svim okolnim morima dostiže neverovatnih 106.450.000 km2. Kada pričamo o dimenzijama, moramo pomenuti i da je njegova uk0upna zapremina, uključujući i zapreminu okolnih mora, 354.700.000 km3.
Najdublja tačka Atlantskog okeana se nalazi u Portorikanskoj brazdi, tačnije brazdi između Karipskog mora i Atlantskog okeana i iznosi 8.605 m, dok je prosećna dubina Atlantskog okeana sa svim morima 3.332 m, a prosečna dubina samog Atlantskog okeana iznosi 3.926 m.
Obala
Atlantski okean je okružen Severnom i Južnom Amerikom na zapadu i Evropom i Azijom na istoku, dok je na severu i jugu povezan sa Tihim okeanom, tačnije, na severu preko Arktičkog okeana, a na jugu preko Drejkovog prolaza.
Njegova obala je razuđena, a uglavnom je fluvijalnog oblika, razgrađena pritokama, mada ima i obala tipičnog akumulacionog reljefa.
Atlantski okean je oivičen zalivima i morima, među koja spadaju i Meksički i Zaliv Sen Loren, a najpoznatija mora su Karipsko, Baltičko, Vedelovo, Sredozemno, Crno i Norveško more.
Ostrva
U Atlantskom okeanu postoje brojna veća i manja ostrva, a najpoznatija i najveća od njih su Grenland, Island, Velika Britanija, Irska, Kanarska ostrva, Zelenortska ostrva, Karibi, Bermudi, Svalbard, Azorska ostrva, Fernando de Noronha, Asension, Tristan da Kunja, Južna Džordžija, Veliki Atili, Mali Atili, Sveta Jelena i Folklandska ostrva.
Dno
Dno Atlantskog okeana očarava svojom razlikošću.
Na samoj sredini Atlantskog okeana, celom dužinom se, u obliku slova S, prostire Središnji Atlantski Greben. Dug je 18.000 km i pruža se celim pravcem pružanja obale okeana, te deli Atlantsku brazdu na Istočnu i Zapadnu Atlantsku brazdu. Dubina ovog grebena varira između 3.000 i 4.000 metara, ali ni na kom mestu nije uočena dubina veća od 4.000, kao i nigde na delovima oko Severne Amerike. Na samom Ekvatoru se nalazi udubljene Romanš, koje se duboko čak 7370 metara, a ono deli Atlantski Greben na Severni Atlantski Greben i Južni Atlantski Greben, koji se drugačije nazivfa i Čalendžerov Greben.
Oba ova grebena se sastoje od venaca, s tim što se Severni Atlantski Greben sastoji od 2, a Južni Atlantski Greben od 3 venaca, a svi ovi venci su rastavljeni kanjonskim dolinama.
Središnji Atlantski Greben je prošaran i brojnim grebenima, a oni dele Atlantsku uvalu na manje uvale. Na primer, greben Para se nalazi u ekvatorijalnom delu i on on deli zapadnu polovinu Atlantske uvale na severnu i južnu.
Severozapadno od njega se nalazi se nalazi Gvijanska uvala, sa dubinom od 6035 m, dok se, između Antilskih Ostrva i delova obale Severne Amerike prostire Severnoamerička Uvala, sa najdubljom tačkom Nares od 6995 m.
Najdublja tačka celokupnog Atlantskog okeana je Portorikanski Rov, koji se nalazi na južnom obodu Severnoameričke Uvale. Portorikanski Rov doseže dubinu od 8605 m, nakon čega dalje ka severu postepeno opada dubina, sve do Telegrafskog Platoa.
Kao što smo već napomenuli, dno Atlantskog okeana je raznoliko, mada se, u dobrom delu, odlikuje terigenim muljem, koji je spran sa obala ili rečnim tokovima ili morskim strujama i plovnim ledom. Ovakav mulj prekriva 25% celokupnog dna Atlantskog okeana, a, u najdubljim delovima se može naći crvena glina, koje u velikim količinama ima i na dnu velikih uvala.
U delovima Atlantskog okeana u kojima preovlađuje tropska klima, na dnu okeana se mogu uočiti koralne naslage. Interesantno je da je u određenim delovima Atlantskog okeana primećena i vulkanska aktivnost. To je zato što se na dnu određenih delova ovog okeana nalaze i ugašene vulkanske kupe, a tu se još uvek mogu primetiti i različiti magmatski tokovi. S tim u vezi, određen broj ostrva u Atlantskom okeanu je vulkanskog porekla, kao što su, na primer, Tristan de Kunja, Azorska ostrva i ostrva Gvinejskog zaliva, a u okolini uvale Romanš je do sada registrovano preko 90 podvodnih zemljotresa.
Struje
U Atlantskom okeanu vladaju različite struje. Sa severoistoka i jugoistoka ka ekvatoru struji topla voda ka zapadu i na taj način nastaju južna i severna ekvatorijalna struja, dok se, između njih, javlja povratna ekvatorijalna struja.
Kroz Floridski pojas, odnosno pojas koji se nalazi između Floride i Kube, prolazi Golfska struja, odakle, duž obale Amerike ide do rta Haterasa, pa se od istoka razdvaja na desni i levi ogranak. Desni ide dalja paralelno sa pirinejskom obalom i javlja se u vidu Kanarske struje, koja dalje prelazi u severnu ekvatorijalnu struju, a levi ogranak nastavlja preko severozapadne Evrope i ide daljim putem sve do Grenlanda, odakle prelazi u hladnu grenladsku struju. Kroz Davisova vrata prolazi Labradorska struja, a kod Antarktika prolazi subantarktička struja, koja kasnije prelazi hladnu benguelsku struju.
Atlantski i Tihi okean
Jedna od zadivljujućih stvari je granica između Atlantskog i Tihog okeana, koja se nalazi u južnom delu Južne Amerike. Ova granica je vidljiva golim okom i izgleda kao da je neko između dva okeana postavio tananu prepreku, te se oni niti preklapaju niti ulivaju jedno u drugo.
Razlika između njih se jasno vidi po boji vode i u potpunosti izgleda kao da se ove vode i ne mešaju.
Ipak, činjenica je da se, kao i u svim ostalim vodenim delovima, vode Atlantskog i Tihog okeana mešaju, s tim što je ovde taj proces mešanja i prožimanja voda duži nego u ostalim delovima. Zbog čega je to tako? Na ovu fascinantnu pojavu utiče veliki broj faktora. Jedan od njih je gustina okeana. Ova gustina zavisi najpre od saliniteta voda iz oba okeana, zatim od gline, koja dospeva u okean sa prilivom vode iz velikih reka, te, osim što menja boju vode, pa imamo utisak da je voda jednog okeana kraljevsko plava i čista, dok je voda drugog okeana možda čak i prljava i zagađena, ona čak utiče i na gustinu vode i, samim tim, brzinu mešanja voda Tihog i Atlantskog okeana.
Osim gustine, tu su i brojni drugi faktori, koji spadaju u takozvane fizičke agitacije, a to su različiti fizički uticaji poput struja, talasa i vetrova. Ipak, na kraju krajeva, ni vode Tihog i Atlantskog okeana ne zaobilazi proces difuzije, to jest, širenja ili razlivanja voda i njihovog mešanja, samo što je, u ovom slučaju, kao što smo već napomenuli, proces znatno sporiji, te su razlike između okeana vidljivije.
Biljni i životinjski svet
Severni deo Atlantskog okeana je bogat planktonom, zbog čega i ima tako zelenkastu boju. I polarnim krajevima se plankton nalazi isključivo na površini, dok u tropskim morima možemo videti plantkone i na dubini do 50 metara.
U arktičkom delu Atlantskog okeana se mogu videti razne vrste kitova, morskih ptica, dok severni deo, pored planktona, obiluje i delfinima, pa i kitovima, bakalarom, haringom i skušom
Ekvatorijalni deo Atlantskog okeana je mahom rezervisan za različite vrste riba, dok zapad služi kao stanište jeguljama za vreme mresta. Ove jegulje dolaze iz različitih reka sa kontinenata, pa se, nakon mresta, vraćaju u svoje stanište, dok se njihovi mladunci vraćaju za njima tek kada porastu dovoljno.
Južna prelazna regija Atlantskog okeana je slična kao i severna, s tim što ima mnogo više morskih ptica, a ovaj deo je i stanište poznate i retko viđene morske ptice, albatrosa.
Što se antarktičkih voda tiče, one su stanište različitih vrsti riba, planktona, kitova, pa i morskim pticama, od kojih su nam svima već dobro poznati pingvini.
