U istočnoj Srbiji, na obalama Crnog Timoka, svega 11 km od Zaječara, leži poznato lečilište i mesto za rekreaciju, Gamzigradska banja. Gamzigradska banja se nalazi na nadmorskoj visini od 160 metara i na njenoj teritoriji vlada kontinentalna klima, dok je sama mikro – klima malo složenije prirode i u njoj se smenjuju klima podplaninskog i kontinentalnog podneblja.
Osim toga, Gamzigradska banja je okružena šumskom vegetacijom, što dodaje na prijatnoj i opuštajućoj atmosferi za lečenje, relaksaciju, rekreaciju, izlete i ribolov.
Voda
Voda koja se koristi za lečenje u Specijalnoj bolnici za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” se crpi sa nekoliko izvora, sa kojih teče voda sa dubine od 303 metara, a temperatura sa ovih termomineralnih izvora iznosi i to 42 stepena Celzijusove skale.
Vode koje teku sa ovih izvora spadaju u zemnoalkalne hiperterme, odnosno akroterme.
Lečenje
U okviru Specijalne bolnice za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” specijalisti sa polja medicine leče pacijente od sledećih stanja:
- Funkcionalnih poremećaja arterijskih krvnih sudova;
- Organskih poremećaja krvnih sudova;
- Oboljenja perifernih venskih krvnih sudova;
- Oboljenja limfnog sistema;
- Vibracionu bolest;
- Zglobnih oblika reumatizma;
- Vanzglobnih oblika reumatizma;
- Bolesti vezivnog tkiva;
- Posttraumatskih stanja;
- Različitih ortopedskih bolesti;
- Neuroloških oboljenja;
- Ginekoloških oboljenja;
- Anomalija dečijeg uzrasta.
Za obavljanje terapija je Gamzigradska banja opremljena najsavremenijom aparaturom, a o pacijentima brine izuzetno ljubazno i pouzdano osoblje, sastavljeno od specijalista iz svih grana medicine. Terapije kojima se leče pacijenti u Gamzigradskoj banji su:
- Hidroterapija;
- Vakuum terapija;
- Termoterapija;
- Radna terapija;
- Kineziterapija;
- Terapija hiperbaričnom oksigenacijom;
- Ginekološko orošavanje;
- Elektroterapija, u okviru koje se koriste galvanska, interfentna, visokofrekventna, dijedinamična, eksponencijalna struja;
- Ultrazvučna terapija;
- Fototerapija ultraviolentnim lampama;
- Naizmenične kupke;
- Haufeove kupke;
- Četvoroćelijske kupke;
Specijalistička bolnica za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja”
Specijalna bolnica za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” je izgrađena 1978. godine i iste godine je započela sa radom. U ovoj bolnici postoji 2 zatvorena bazena, jedan za odrasle i jedan za decu, u kojima se za tretiranje različitih stanja koristi termomineralna voda. Ovi bazeni su inače ukrašeni i mozaikom, što ih dodatno čini posebnom senzacijom.
Pored ova dva bazena, u okviru Specijalne bolnice za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja”, postoje i mineralne i galvanske kade, posebno opremljene kade za kinezi i radne terapije, kao i hiperbarična komora. Osim toga, u Specijalnoj bolnici za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” je moguće i ispitivanje i postavljanje dijagnoze za poremećaje finkcije krvotoka i srca, zatim pluća, mišića i perifernih nerava.
U okviru Specijalne bolnice za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” postoji nekoliko sektora:
- Bolničko odeljenje za lečenje i rehabilitaciju nepokretnih i ograničeno pokretnih bolesnika;
- Bolničko odeljenje za lečenje i rehabilitaciju pokretnih bolesnika;
- Odeljenje za specijalističko – konsultativne preglede i dijagnostiku, u okviru kog postoji nekoliko zasebnih sektora: biohemijska laboratorija, specijalistička ambulanta, kabinet za vaskularnu dijagnostiku, kabinet za kardiološku dijagnostiku i kabinet za elektromioneurološku dijagnostiku;
- Odeljenje za terapijski i rehabilitacioni tretman, u kom se obavljaju terapije hiperbaričnom oksigenacijom, radna i kinezi terapija, elektroterapija, hidroterapija, vakuumterapija i brojne druge.
Turizam
Prelepo podneblje Gamzigradske banje ne posećuju samo osobe kojima je potrebna medicinska nega, već i brojni turisti i sportisti željni odmora i rekreacije. U ponudi Gamzigradske banje su različiti vidovi rekreativne nastave, zatim sportske vodene aktivnosti i, na kraju, šetnje i obilasci antičke rimske carske palate Feliks Romulijane.
Feliks Romulijana
Feliks Romulijana je kamena zaostavština epohe Rimljana na našim prostorima, koju je izgradio rimski imperator Gaj Valerije Maksimilijan Galerije u 4. veku nove ere. Zbog svoje istorijske i kulturne vrednosti je Feliks Romulijana 2007. godine uvrštena na UNESKO – vu listu svetske kulturne Baštine.
Feliks Romulijanu je Gaj Valerije Maksimilijan Galerije podigao na mestu svog rođenja, a ova građevina je dobila ime po njegovoj majci, Romuli. Feliks Romulijana inače nije bila samo jedna zgrada, već je predstavljalo celo urbano naselje, sa brojnim javnim i privatnim namenskim građevinama. U sklopu Feliks Romulijane su bili i velelepna palata, koja je i najpoznatija građevina na ovom tlu, te brojne terme, 20 okruglih kula, nekoliko monumentalnih hramova, namenski vojni objekti i brojne terme.
Ovaj dvorski kompleks je bio opasan dvostrukim bedemom, koji je oformljen od ostataka starije tvrđave, koja je počela da niče na ovom mestu nakon što je Gaj Valerije Maksimilijan Galerije sa svojom vojskom odneo pobedu nad vojskom persijskog kralja Narseja 297. godine. Podovi palate Felix Romuliana su bili prošarani mozaicima, a na zidovima palate su naslikane raskošne freske i oplate od skupocenog kamena, dok su niše bile ispunjene skulpturama izgrađenim od veoma retkog i teško obradivog kamena, kao što je, na primer, crveni porfir.
Iako je Gaj Valerije Maksimilijan Galerije imao velike planove sa Felix Romulijanom, dalje napredovanje ovog kompleksa je, zbog njegove bolesti, moralo da bude preusmereno, a, nakon njegove smrti, i zaustavljeno. Sa njim je na kraju umro i tetrarhijski ideološki koncept.
Majka Gaja Valerija Maksimilijana Galerija, Romula, je pripadala jednom od nekoliko varvarskih dačanskih plemena. U 3. veku nove ere, kada je došlo do naleta Karpa koji su pokušali da zauzmu sve teritorije, Romula je odbegla u priobalnu Dakiju, gde je upoznala jednog čuvara stoke, za kog se kasnije i udala i 250. godine nove ere dobila sa njim sina Gaja Valerija Maksimilijana Galerija, koji je u mladosti dobio nadimak Armentarije, što u prevodu sa latinskog jezika znači ‘govedar’. Ovaj nadimak ga je čak pratio i kada je kasnije postao jedan od najuglednijih rimskih vladara.
U mladosti se Gaj Valerije Maksimilijan Galerije pridružio trupama u Aurelijanovim i Probovim jedinicama, u kojima ga je, zbog njegovih uspeha, zapazio i Dioklecijan, koji je u to vreme bio rodonačelnik tetrarhije, pa je Galerija proglasio svojim sinom, a kasnije mu je dao i titulu cezara i ruku svoje ćerke Valeriije.
Nakon što su se 305. godine nove ere Dioklecijan i Maksimilijan povukli sa vlasti zbog Dioklecijanovog političkog programa četvorovlašća, narednih 20 godina je trebalo njihovo mesto da zauzmu Gaj Valerije Maksimilijan Galerije i Konstancije Hlor, a posle bi oni predali titule i vlast cezarima Severu i Maksiminu. Ipak, Konstancije Hlor iznanada umire svega godinu dana nakon preuzimanje vlasti, pa Gaj Valerije Maksimilijan Galerije preuzima celokupnu vlast i postaje najmoćnija figura tadašnjeg Rimskog carstva.
Gaj Valerije Maksimilijan Galerije je bio čovek naočitog izgleda, veliki zaljubljenik u hranu, i, ono što je u to vreme bilo najbitnije, izvrstan vojnik. Galerije se celog svog života trudio da udovolji svojoj majci, zbog koje je, pretpostavlja se, i ubedio Dioklecijana da 304. godinne naredi masovno pogubljenje hrišćana, koje je inače mrzela njegova majka, Romula, koja je obožavala paganska božanstva. Pored majke, Gaj Valerije Maksimilijan Galerije se trudio i da učini svog poočima veoma ponosnim, zarad svega što je ovaj učinio za njega.
Posle izvesnog vremena, poražen bolešću, Gaj Valerije Maksimilijan Galerije je doneo odluku da se povuče sa vlasti i istu ustupi Severu, Maksiminu, Licinijui Kandidijanu, te da svoj život završi u svom zavičaju. Ipak, bolest je veoma brzo uzela maha, te je Gaj Valerije Maksimilijan Galerije umro veoma rano.
Prema nekim podacima, tela Gaja Valerija Maksimilijana Galerija i njegove majke Romule su spaljena na brdu Magura, koje se nalazi 1 km iznad Felix Romuliane, a na tom mestu su arheolozi 1990. godine pronašli i zidane grobnice, ukrašene arhitektonskom plastikom, i 2 humke sa lomačama, na kojima se predpostavlja da su spaljena tela Gaja i njegove majke Romule.
Sport
Pored medicinskih usluga, Specijalna bolnica za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” mnogo pažnje posvećuje i rekreaciji i fizičkim aktivnostima svojih posetilaca, bilo da su u pitanju pacijenti ili jednostavno rekreativci.
Svim posetiocima su u okviru kompleksa Gamzigradske banje na raspolaganju više objekata za rekreaciju. Tu su najpre zatvoreni bazeni, koji se pune toplom vodom. Jedan od njih, veći po površini i dubini, namenjen je plivačima, dok je drugi, koji je znatno manji i plići, namenjen deci i odraslim osobama koje ne znaju da plivaju.
Za iskusne sportiste i češće rekreativce, u okviru bolnice postoje i sala za vežbanje, kao i teretana, a tu je i jedna sala sa stolovima za stoni tenis, dok su u krugu Specijalne bolnice za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” izgrađeni i tereni za košarku, odbojku, mali fudbal, rukomet, nekoliko fudbalskih terena i teniski teren od tenisita.
Svake godine se u okviru sportskih sezona organizuju i prve dve faze priprema fudbalera, kojima ovo tlo pogoduje kako zbog tehničkih i prirodnih relaksirajućih uslova, tako i zbog stručnog osoblja koje čini njihov duh i telo isceljenim tokom celokupne pripreme. Za njih su specijalno pripremani tereni, zatim se organizuju treninzi kondicije u teretani i zatvorenim bazenima, a za njih je svakoga dana rezervisan i termin za sportsku masažu.
Sve vreme tokom perioda sportskih priprema je sportistima na raspolaganju ceo tim medicinskih stručnjaka, koji neretko rade svim sportistima ergonometriju, odnosno testove opterećenja srca, a svakom igraču se overava i takmičarska knjižica koja svedoči o njihovoj zdravstvenoj sposobnosti. Tim stručnjaka je i tu da za sve sportiste pripremi i poseban režim ishrane koji će im dati dovoljno snage da krenu u nove sportske pobede, a tu su i da ”uskoče” ukoliko dođe do neke povrede ili se primete neke akutne bolesti.
Rekreativna nastava
Ono što je takođe karakteristično za Gamzigradsku banju je mogućnost odmora i opuštanja. ali i rekreativne nastave, naročito kada se radi o deci školskog uzrasta. Njima je na raspolaganju širok asortiman, najpre specijalistički zdravstveni pregledi u Specijalističkoj bolnici za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja”, u okviru kojih se najčešće školskom decom bave lekari fizijatri, koji najveću pažnju pridaju držanjem tela i stanju tabana.
Ukoliko se utvrdi neka anomalija koštanog skeleta kod dece, kao što su kriva kičma ili ravni tabani, tokom njihovog boravka u Specijalističkoj bolnici za rehabilitaciju ,,Gamzigradska banja” su deca podvrgnuta i fizioterapeutskom tretmanu za ispravljanje i lečenje otkrivenih deformiteta, po metodologiji Ortopedske bolnice ,,Banjica” u Beogradu, a specijalisti fizijatri decu uče i samostalnim vežbama za ispravljanje kičme i ravnih tabana, koje dalje mogu primenjivati kod kuće.
Osim zdravstvenih privilegija i konstantnog nadzora od strane stručnih lekara, deci školskog uzrasta je na raspolaganju i bazen, u kom mogu odmarati i uživati, a neplivači mogu dobiti i časove plivanja, zatim TV sala, šah sala, sala za stoni tenis, mogućnost učestvovanja u sportskom ribolovu, a za ljubitelje istorije je organizovan i obilazak antičke carske palate Felix Romuliana.
Pun pansion za decu školskog uzrasta podrazumeva odsedanje u dvokrevetnim ili trokrevetnim sobama, u zavisnosti od izražene želje deteta ili roditelja, te i tri pansionska obroka u dva restorana, od kojih jedan čak i nudi specijalitete sa roštilja, a postoji i mogućnost ugovaranja dopunskih obroka.
