Srbija

Garaško jezero – kupanje, ribolov, info i zanimljivosti

U samom srcu prekrasne Šumadije, na obodu planine Bukulje, svega 10ak kilometara od Aranđelovca,  nalazi se predivno Garaško jezero iliti jezero Garaši. Smešteno je na 400m nadmorske visine. Pripada grupi akumulacionih jezera, nastalo 1976. godine, pregrađivanjem reke Bukulje i još par njenih pritoka i služi za snabdevanje vodom kako samog Aranđelovca, svih okolnih naselja, tako i cele okoline ovog šumadijskog predela.

Ovo jezero, koje je po mnogima jedno od najlepših jezera u Srbiji, sačinjavaju tri kraka Lekići, Milićevići i Vrbe. Kraci su dobili imena po zaseocima ovdašnjih sela Garaši i Jelovik, koja su potopljena prilikom nastanka ovog jezera.  U zavisnosti od vodostaja, povšina jezera često varira, ali po određenim procenama zauzima površinu od oko 65ha.

Najdublji deo jezera je oko 20m, na čijem je dnu ilovača, a obala je sa jedne strane strma, dok je sa druge veoma teško pristupačna. Pod vodom se nalazi nekolicina relativno blagih kanjona, nastalih duž nekadašnjih rečnih korita.

Pored ovog jezera prolazi put Aranđelovac- Belanovica – Ljig, sto ga ipak čini pristupačnim za posetioce. Zbog činjenice da predstavlja jedno od omiljenih izletišta građana Aranđelovca, na samoj obali jezera se nalazi i bazen. U sklopu samog bazena postoje i sportski tereni za mali fudbal, odbojku na pesku i ugostiteljski objekat.

Zanimljivosti

Na putu od jezera ka selu, postoji spomen česma, podignuta u znak sećanja na stanovnike ovog sela koji su poginuli u oslobodilačkim ratovima. Pod komandom vojvode Stepe Stepanovića, druga armija srpske vojske je 1914. godine, pred Kolubarsku bitku, izvesno vreme bila stacionirana u selu Garaši. Postoji legenda vezana za ime sela po kome je i jezero dobilo ime. Poznate su dve priče od kojih je jedna da je prvi stanovnik sela bio Nikola Garaš, te po njemu selo i dobija svoj današnji naziv. Druga priča je pak ta da potiče od reči „gar“, jer su stanovnici ovog kraja paljenjem pretvarali šume u livade.

Takođe, jedna od zanmljivosti vezana za ovaj kraj jeste ta da je stanovnik ovog sela bio Svetolik Ranković. Jedan od najpoznatijih i najvećih srpskih realista, podario je srpskoj književnosti mnoge romane kao i zbirke pesama. U najvećem broju svojih dela, on opisuje svoj narod i upravo ovo selo. U samom selu, nalazi se vodenica na reci Bukulji, koju je Ranković opisao u svojoj pripoveci „Djavolja posla“. Hrast lužnjak koji je star otprilike 300 godina i koji je pod zaštitom države, nalazi se iza česme pored škole „Ilija Garašanin“. Ovaj hrast predstavlja pravu retkost srpske flore.

Turistička ponuda

Nedaleko od jezera, otprilike na 9om kilometru, nalazi se Bukovička Banja u podnožju Bukulje, sa njene severne strane. Smeštena je u delu gde se Bukulja nadovezuje na Venčac, što čist, planinski vazduh u banji čini veoma prijatnim. Vrlo povoljna klima i sama pristupačnost ove banje, čini je veoma popularnim kako lečilištem tako i izletištem.

Pored mnogobrojnih oboljenja (hepatobilijarni trakt, digestivni trakt, srce i krvni sudovi, disajni putevi itd.) na koje ovo lečilište ima dokazano blagotvoran učinak, ova banja je bogata i mineralnim vodama. Najpoznatija među njima je „Knjaz Miloš“ koja je dobila i brojna međunarodna priznanja.

Etno selo Garaške breze se nalazi se na 450m nadmorske visine oko 2km od Garaškog jezera. Kućice oko kojih se nalaze četinari i breze su nešto što karakteriše sliku ovog sela. Divan ambijent i domaća hrana, koja se sprema na drvima, tokom cele godine, privlače veliki broj turista. Tradicionalna šumadijska trpeza je nešto po čemu je etno selo poznato, a među zaštitnim znacima Garaških breza su piletina pečena sa krompirom i pečenje ispod sača. Ako se krene putem koji vodi do jezera, nailazi se i na seosku crkvu Svetog Ilije.

Na brdu Risovača, kod samog ulaska u grad Aranđelovac, nalazi se još jedna zanimljiva atrakcija, pećina Risovača. Ovu pećinu odlikuje pećinski sistem dugačak oko 190m. Lokalitet poznat zbog svog paleološkog, speleološkog i arheološkog značaja, krije fosilne ostatke mnogobrojnih izumrlih životinjskih vrsta iz prethodnog ledenog doba. Među ovim fosilima, nalaze se ostaci koji pripadaju pećinskom lavu, pećinskoj hijeni, divljem magarcu i konju, pećinskom medvedu itd. Prema nekim arheološkim analizama sprovedenim u ovoj pećini, smatra se da je u doba paleolita bila stanište neandertalskih lovaca. Uređena je za posete turista i kako se u njoj nalaze tragovi najstarijeg staništa paleolitskog čoveka na Balkanu, zaštićena je od države kao jedinstveni spomenik prirode.

Sedam kilometara od Garaškog jezera, na istoimenoj planini, nalazi se prelep vidikovac Bukulja. Do vidikovca vodi put kojim omogućava prilazak kolima, a takođe postoji i pešačka staza. Ova staza, dužine oko 2km, služi i kao staza zdravlja i rekreacije i napravljena je 1933. godine. Pored meteorološke stanice, napravljena je i turistička osmatračnica, na 660m nadmorske visine i visoka je 19m. Sa ove osmatračnice pruža se predivan pogled na celu okolinu ovog kraja. Ovo mesto je vrlo privlačna destinacija za prvomajske uranke.

Jedna od značajnijih turističkih destinacija koja se može posetiti, prilikom boravka na ovom jezeru, jeste Oplenac. Na 25om kilometru od jezera, smešteno je ovo brdo, na kom se nalazi Mauzolej dinastije Karađorđević. Pored mauzoleja, ovde se nalazi i crkva posvećena Svetom Đorđu, a oba ova zdanja je podigao kralj Petar I Karađorđević.

Čitav ovaj kompleks, sem pomenutog mauzoleja i crkve, obuhvata i kuću kralja Petra, vile kralja Aleksandra i kraljice Marije, kraljeve vinograde i Vinogradarevu kuću. U ovom vinogradu su posađene najbolje vinove loze iz cele Evrope. Prilikom posete Garaškom jezeru, svakako ne treba zaobići Oplenac i zadužbinu Karađorđevića.

U samom Aranđelovcu nalazi se Narodni muzej, osnovan 1981. godine. Muzej čini zgrada koja je napravljena u stilu stare šumadijske kuće, čiji je krov na četiri vode i odžak na sredini. Sadrži nekoliko zbirki i to: istorijsku, arheološku, paleontološku, numizmatičku, umetničku i etnološku. U ovom muzeju se takođe nalaze i dva legata; Dušana Prelevića Šaneta i Radovana Grujića.

Manifestacije

Pored nesvakidašnjih prirodnih lepota, ovaj kraj oko Garaškog jezera karakterišu i brojne manifestacije koje se održavaju tokom cele godine.U ovaj bogat kulturno umetnički sadržaj ubrajaju se: Etno bazar, Mermer i zvuci, Mini fest, Pozorišni festival, Likovne kolonije Sretenje, Likovna kolonija Petar Nikolajević-Moler, Sabor dečijeg folklora Šumadijski biseri, Brezovačka zavetina, Etno-festival Koje kude kad Srbijom pođeš, Šumadijski opanak, Dan državnosti, Noć muzeja, Smotra veterana folklornih ansambala Srbije, Međunarodni festival folklornih ansambala i Letnji festival knjige.

Ove manifestacije posećuje veliki broj ljudi i posvećene su filmu, književnosti, pozorištu, muzici, slikarstvu i drugim granama umetnosti, kao i podizanju nacionalnog identiteta.

Ribolov

Jezero Garaši obiluje raznolikim ribljim svetom. Bela riba koja nastanjuje jezero je: crvenperka, klen, babuška, deverika (primerci koji dostižu težinu od 3kg), krupatica i bodorka, a od plemenitih riba najzastupljenije su: som, štuka, amur, šaran i smuđ. Ove plemenite vrste dostižu prilično velike dimenzije, te su najveće od ovih vrsta, ulovljene na ovom jezeru: som od 46kg, šaran 22kg, amur 17kg. Nezvanični rekord cele Jugoslavije, drži štuka koja je ulovljena na ovom jezeru i težina ovog primerka je iznosila 19,6kg.

Takođe se u ovim vodama nalaze i velike populacije sunčanica i cverglana, koji predstavljaju velike napasnike za ribolovce. Od vrste koja se peca zavise i načini ribolova, a najkarakterističniji je dubinski sistem, zbog toga što je na ovom jezeru dominantan lov na šarana. Ribolovci kao mamac najčešće koriste boili kuglice i stari kuvani kukuruz.

Vrlo često se dešava da se na dubinski sistem lova na šarana uhvate i neki krupniji primerci babuške, mada se za lov na ovu vrstu ribe, kao i na klena uglavnom koriste sistemi na plovak. Čekanjem se takođe love i grabljivice, iako varalica poslednjih godina polako preuzima primat nad ovim sistemom. Jedan od glavnih problema pecaroša koji love na varalicu predstavlja zabrana upotrebe čamaca, zbog čega samo najveštiji i najiskusniji imaju šansu da im lov bude uspešan.

Kako su svi domaći ribolovci ujedno i čuvari, čuvarska služba na ovom jezeru nije brojna, shodno tome, slučajevi krađe nisu zabeleženi do sada. Dozvoljeni ulov ne sme preći 5kg, ukoliko se ne radi o šaranu, čiji je dozvoljeni ulov do 10kg. Smuđ i štuka su ograničeni na 5kg i svi primerci koji prelaze ove težine moraju se vratiti natrag. Vrednost godišnje dozvole za ribolov iznosi 6000 dinara, a dnevna dozvola košta 1000 dinara.