Grad Kragujevac se nalazi u dolini reke Lepenice, u samom srcu Šumadije. Ovaj istorijski važan grad okružuju obronci nekoliko lepih planina.
Tu su Rudnik, potom Crni Vrh i veličanstvene Gledićke planine. Nije tako čest slučaj da se jedan grad nađe između padina čak triju planina. Zbog toga geografski reljef ovog plodnog i raznovrsnog kraja čine i nizije i ravnice, potom pobrđa srednje visine i u neku ruku, planinski visovi.
Crni Vrh oivičuje grad Kragujevac na istočnoj strani, a Rudnik, koji je ujedno i najviša planina u Šumadiji, prostire se u pravcu severozapad u odnosu na grad Kragujevac.
Gledićke planine svoje krajnje obronke imaju na Gospodarevom brdu baš u Kragujevcu, a njihov pravac prostiranja je sever-jug, ako bi se posmatralo sa strane Zapadne Morave.
Zahvaljujući ovakvom prirodnom okruženju, grad Kragujevac i svi zainteresovani za uživanje u prirodi, pešačenju i planinarenju imaju neverovatno povoljne uslove da to i ostvaruju kad god im je volja.
Sve ove planine imaju bogat životinjski i biljni svet, potoke, izvore, rečice, ali i značajne kulturno-istorijske spomenike koje valja obići.
Geografske odlike Gledićkih planina
Predanje kaže da su Gledićke planine ime dobile po selu Glediću, a ovo opet po tome što se sa ovog mesta može daleko videti.
Pružanje Gledićkih planina ide u severozapadno-jugoistočnom pravcu i to po dužini od 35 km.
Na severu je granica reka Lepenica, na istoku Levač, na jugu Zapadna Morava, a na zapadu reka Gruža. Kao što rekosmo, Gledićke planine su zajedno sa Rudnikom, njaviše planine Šumadije.
Na teritoriji opštine Kragujevac planine su raščlanjene dolinama Dulenske reke, Pčeličke reke, Grošničke reke, Ždraljice i Lepenice.
Ako posmatramo zemljište koje se vodi kao planinsko, onda grad Kragujevac obuhvata i uzvišenja poput Baljkovca, Donje Sabante, Dulena, Velikih Pčelica, Goločela i Grošnice.
Najviši vrh Gledićkih planina je Samar čija nadmorska visina iznosi 922 m. Odmah iza njega je dulenski Crni Vrh, čija visina iznosi 897 metara.
Drugi poznatiji vrhovi su Iverak od 777 metara, Gomile od 793 metra, Veliki vis od 778 metara, Vučja kosa od 587 metara, Guvnište u Velikim Pčelicama koje ima visinu od 657 metara i Stražara u Donjoj Sabanti sa visinom od 652 metra.
Na Gledićkim planinama ima značajnih količina rude, pritom se posebno izdvajaju pirit, bakar, gvožđe, gips, barit i ugalj. Na padinama planina ima šuma i pašnjaka, reka i pitoka, kao i divljači poput divljih svinja i srna.
Pored svojih prirodnih lepota, Gledićke planine su poznate i po draguljima koji svedoče o vrednosti naše prošlosti. U podnožju Gledićkih planina se nalaze tri značajna manastira: Ljubostinja, Kalenić i Kamenac.
U Čestinu, selu koje se nalazi do Adžinih Livada, podignut je spomenik 1932. godine koji podseća na slavu svih vojnika koji su poginuli u Prvom svetskom ratu i u Balkanskim ratovima.
U već pomenutom selu Glediću, opstaje stogodišnja krčma sa konačištem, a po zaseocima Jošovići i Slatina mogu se naći kuće stare preko dva veka.
Gledićke planine su premrežene putevima i stazama, pa svi oni koji žele da obiđu ovaj kraj Srbije mogu se slobodno zaputiti i pešačiti, planinariti ili voziti bicikl.
Planinarenje po Gledićkim planinama
Postoji više načina da se planinari po Gledićkim planinama. Planinarska društva po Srbiji često organizuju ture, pa se u zavisnosti od mesta polaska, razlikuju i rute. U ovim društvima se mogu nabaviti i mape.
Ukoliko se ide iz Beograda, obično se planinari okupljaju na dogovorenom mestu i autobusom idu preko Mladenovca, Topole i Kragujevca do sela po imenu Adžine Livade.
U ovom selu postoji planinarski dom, čiji je domaćin Planinarsko društvo “Žeželj” koje obično ugosti planinare iz drugih gradova. Odatle se organizuje prevoz do sela Bajčetina koje je udaljeno četiri kilometra. U tom selu je start, odnosno tu kreće planinarska, tj. pešačka staza.
Iz Bajčetine se ide ka Dulenskom Crnom vrhu koji ima visinu od 897 metara. Sa ovog vrha se planinari spuštaju prema Trešnjevačkoj reci i Orlovici, a potom sledi novi uspon na Dren.
Sa Drena se opet spuštaju ka početnom planinarskom domu odakle su i krenuli (Adžine Livade).
Ova staza se ocenjuje kao dinamična. Prvo se ide kolskim putevima, potom šumskim stazama, a jednim delom se ide i koritom reke. Svuda unaokolo su lepe, čiste i prostrane livade, a pogled je zadivljujući.
Ova staza nema veliku dužinu. Iznosi nekih 17 kilometara. Uspon iznosi oko 670 metara, dok je spust dugačak 780 metara.
Po završetku pešačke, odnosno planinarske rute, obično je organizovan ručak u planinarskom domu koji ima simboličnu cenu.
Dulene – selo na Gledićkim planinama
Selo Dulene je samo jedno od mnogih sela na ovim planinama u kome se može uživati u netaknutoj prirodi, u potpuno čistoj ekološkoj sredini. Ovo selo je bogato sa preko pedeset izvora čiste vode sa kojih se može piti.
Iz Dulena se može organizovati penjanje na sve vrhove Gledićkih planina, pa je najbolje ovde pronaći smeštaj tokom leta i isplanirati svoj aktivni odmor.
Od skoro postoji i aktivna stranica na Fejsbuku sa nazivom Dulene-KG/Gledićke planine. Na ovoj stranici se mogu pronaći sve neophodne informacije o smeštaju.
Kroz selo teče i lepa reka sa nazivom Dulenka čiji sliv pravi jednu od najlepših klisura u Šumadiji. Ova klisura kreće sa visine od 793 m, a završava se u zaseoku Dubrava.
Po selu se nalaze raštrkane kuće od drveta i blata koje su napravljene pre dvesta godina i koje prikazuju način života i tradiciju ovog kraja.
Selo je posebno oživelo u poslednjih nekoliko godina od kada je jedan meštanin koji je odrastao u Nemačkoj rešio da se vrati u svoj zavičaj i pokrene novi život i turizam.
Zahvaljujući njemu selo sada ima tablu sa natpisom, signalizaciju, biciklistički maraton, a mnogi stranci i domaći ljudi iz gradova ovde žele da kupe zemljište i izgrade vikendice.
