U jugozapadnom delu Srbije, na granici opština Ivanjica, Sjenica i Nova Varoš, smeštena na putu od Sjenice ka Ivanjici, uzdiže se planina Javor, koja nosi epitet najlekovitije planine u Srbiji.
Planina koja je, zbog svojih lepota, kao stvorena za uživanje, odmor i rekreaciju.
Čist planinski vazduh i planinska klima umerenog intenziteta, pogodni su za lečenje u prirodi, a šetnja ovom planinskom lepoticom predstavlja iskustvo kakvo samo netaknuta priroda može da vam pruži. Javor pripada dinarskom planinskom masivu. Vasilin vrh, kao najviša tačka ove planine, nalazi se na nadmorskoj visini od 1520m,a prosečna visina planine je između 1300 i 1350m.
Podnožjem Javora teče reka Uvac (pogledajte kanjon Uvca), koja se uliva u Lim. U dužini od 16km proteže se severoistočnom stranom opštine Nova Varoš, dok se na istoku graniči sa zapadnim obroncima planine Golije. Sa zapada se oslanja na krečnjački masiv Murtenice, a istočni deo proteže se u pravcu severozapad – jugoistok dužinom od 3,5km i širinom oko 2km.
Karakteristike
Planina obiluje listopadnom, pretežno bukovom, hrastovom, šumom topole, breze itd., a sa južne strane preovlađuju stabla četinarske šume, gde dominira smrča. Brojni potoci, izvori i pašnjaci su pravi raj za turiste koji mogu da uživaju u njihovim lepotama, dok tokom dugih šetnji beru šumske plodove (kupine, jagode, maline, divlje borovnice itd). Čista, bistra voda, bogata ribom, a posebno potočnom pastrmkom, karakteriše potoke koji teku ovom planinom.
Ovaj kraj je nadaleko poznat i interesantan zbog šarenolikog i bogatog sveta flore i faune. To je razlog zbog koga planinari, lovci, zaljubljenici u prirodu često posećuju ovu planinu i uvek joj se rado vraćaju. Planinu Javor nastanjuju raznovrsne životinjske vrste, te nije retkost da sretnete zeca, srnu, fazana, sovu, da se divite orlovima u letu ili pak da sretnete vuka.
Zanimljivo je da je predeo Studene reke i Čestih vrela mesto gde srne najčešće obitavaju. Zahvaljujući ovome, lovni turizam je veoma razvijen u ovom kraju. Ovaj kraj karakteriše tipična kraška hidrografija, jer je sama teritorija nastala od krečnjaka iz perioda mezozoika, velike debljine i čistoće. Ova hidrografija se odlikuje jakim kraškim izvorima – vrelima, među kojima su najpoznatiji: Trudovačko, Korićansko, Štitovačko vrelo. Tu je i Kalipoljska reka, koja je zapravo reka ponornica. Zanimljivi su delovi Javora: „Duboki potok“, koji odlikuju strme kanjonske strane i „Doline“, koje karakterišu 13 većih i nekoliko manjih vrtača.
Poznati visovi ove planine su: Troglav (1419m), Dijelo (1415m), Šabanac (1402m), Gobeljića krš (1444m) i Boljetin (1415m). Zahvaljujući klimatskim uslovima, tj povoljnom rasporedu padavina, brojni izvori na ovoj planini su obrazovali mnoge rečice, potočiće i potoke, a najviše ih ima sa severne i istočne strane Javora. Neki od njih su Radevska reka, Studena reka, Bradića reka, Nošnica, Tisovica, Lug…
Turističke atrakcije
Prirodne vrednosti, kao posebna karakteristika ovog područja, čine planinu Javor još privlačnijom za posetioce. Sjeničko jezero, koje se nalazi na putu između Javora i Sjenice, zatim kanjon Uvca sa svojim meandrima, gde su turisti u mogućnosti da uživaju u vožnji brodićem i posmatraju let beloglavog supa, čije je prirodno stanište upravo ovde, samo su neke od atrakcija.
Jedna od destinacija koju ne bi trebalo zaobići je svakako Ledena pećina. Jedna od najatraktivnijih i najvećih u Srbiji, ukrašena mnogobrojnim stalagmitima i stalaktitima, bogata dvoranama, još po mnogo čemu neobična i prelepa, nije otvorena za posetioce, osim uz pratnju vodiča i odgovarajuću opremu. Jedna od lokacija, čije su fotografije najčešće uslikavane zbog neverovatnog pejzaža isprekidanog visokim stenama i ukrašenog predivnim meandrima, je kanjon Uvca. Brojni avanturisti, lovci, ribolovci, planinari posećuju ovaj jedinstveni kraj i uživaju u pogledu koji se pruža sa mnogih vidikovaca, a jedan od najpoznatijih je vidikovac „Molitva“. Porodice sa decom mogu da uživaju u brojnim izletima, koji su u ponudi ovog kraja. Za ljubitelje pešačenja, tu su uređene staze, kao i staze zdravlja, u dužini od oko 40km. Ove staze vijugaju kroz netaknutu prirodu ovih predela.
Jedno od privlačnijih destinacija ove planine je i selo Kušići. Nalazi se na obroncima ove planine, na 990m nadmorske visine, oko 26km udaljeno od Ivanjice i 225km od Beograda. U Kušićima se, kao i u okolnim selima, stanovnici pretežno bave poljoprivredom, stočarstvom, kao i uzgojem kvalitetnog krompira. Turisti mogu u potpunosti da uživaju u čarima ovog sela, a zahvaljujući njegovom povoljnom položaju, klimi, ekološkom okruženju itd.
Takođe, smeštajni kapaciteti kao i brojni turističko-planinarski sadržaji pogodni su za boravak porodica sa decom, a često se organizuju i rekreativne nastave u prirodi. Prilikom boravka u ovom selu imate mogućnost odlaska na brojne izlete, a najzanimljiviji od njih su: obilazak prirodnog rezervata Uvac, planinarenje do Vasilinog vrha, obilazak spomenika majoru Mihajlu Iliću, kao i odlazak u selo Milandža, u kome se nalazi jedna od najstarijih škola na ovom području. U blizini se nalazi i planina Mučanj, čiji je naviši vrh Jerinin grad, na nadmorskoj visini od 1534m.
Ova planina je prepoznatljiva po stenama koje sačinjavaju Jerinin grad, a sa samog vrha se može uživati u prelepom pogledu na netaknutu prirodu i sve lepote kraja. Sve u svemu, ovo selo ima blagotvoran uticaj na lečenje bronhitisa i astme, upravo zbog idealne nadmorske visine, koncentracije jona, borove šume i ruže vetrova.
Etno selo Štitkovo je još jedna od destinacija koju ne treba zaobići, zbog njegovog kulturnog nasleđa i istorijskih znamenitosti. U ovom selu možete videti kuće-brvnare, napravljene od 12m dugih balvana, štale, sušare za meso, a izgled ovih građevina je isti kao i pre 200 godina.
Od ostalih destinacija u ovom kraju, treba spomenuti Kušića Han iz XIX veka i Kameni most preko Moravice, koji se nalazi u Ivanjici i sagrađen je 1906. godine. Tradicionalne kulturne manifestacije ovog kraja održavaju se radi očuvanja običaja i kulture, a jedan od najznačajnijih događaja je Sabor dvojničara i starih instrumenata Srbije u Kušićima.
Istorija
Ispod Vasilinog vrha se nalazi spomenik jednom od junaka Javorskog rata, majoru Iliću. Ovaj spomenik je podignut 1907. godine, a narod ovog kraja i dalje priča o slavi majora Mihaila Ilića, komandanta Druge užičke brigade. Ovaj prostor je zanimljiv zato što se tu sve do 1912. godine, tj do Balkanskog rata, pružala srpsko-turska granica. Karađorđevi šančevi, koji se nalaze u Kušićima, predstavljaju utvrđenja i šančeve koje je Karađorđe sa svojim ustanicima gradio u periodu od 1806. – 1809. godine.
Za ovaj kraj se vezuje i legenda o Bošku Jugoviću. Naime, upravo na ovu planinu je ovaj ranjeni junak krenuo sa Kosova kako bi zalečio rane. Dugo je putovao na svom konju, a stigavši na jedno brdo iznad Ivanjice, lečili su mu rane melemima i travama, međutim nije bilo pomoći. Po legendi, na tom mestu je umro, a tu je i sahranjen. Narod ovog kraja je na tom mestu podigao crkvu i posadio devet hrastova u znak sećanja na sve Jugoviće. Kao uspomena na Kalipoljsku bitku, koja se odigrala 24. juna 1876. godine, narod iz okoline Javora organizuje okupljanje svake nedelje pred Vidovdan.
Smeštaj i cene
Hotel „Javor“, smešten u selu Kušići, preporučuje se osobama koje od pate od respiratornih oboljenja (astma i bronhitis), anemije, kao i ljudima koji uživaju u zdravoj hrani i ekološkom okruženju, a sve to uz povoljne cene. Renoviran 2011. godine, hotel može da primi do 105 osoba. Gostima nudi 36 smeštajnih jedinica, restoran „Major“, „Javor“ bar, igraonicu „Kaćun“, teretanu, seminar salu, salu za rekreaciju i internet centar.
Svaka soba u ovom hotelu sadrži kupatilo, TV, radni sto, orman, a sobe su raspoređene u tri kategorije – klasik, komfort sobe i apartmane. Za ljubitelje sporta, nedaleko od hotela se nalaze dva terena za sport, staza za šetnju i dečije igralište. Tu je i ski staza sa liftom, čija dužina iznosi 400m. Gostima hotela je na raspolaganju besplatna škola skijanja kao i ski oprema za vreme zimske sezone. Cena polupansiona se kreće od 1400 dinara po osobi, a deca do 7 godina imaju besplatan smeštaj.
Vila „Angelina“ je izgrađena 2007. godine, a takođe se nalazi u selu Kušići. Pored nje je porodična kafana „Mali odmor“, stara oko 200 godina, a celokupno imanje je okruženo planinskim livadama i šumom sa izvorima pijaće vode. Sobe ove vile spadaju u kategoriju sa 4 zvezdice, a ima 9 dvokrevetnih i 5 trokrevetnih soba. Neke sobe su opremljene francuskim ležajem, dok neke imaju razdvojene ležaje. Postoji mogućnost dodavanja kreveta za bebe.
Svaka soba ima poseban ulaz, TV, centralno grejanje, kupatilo sa tuš kabinom. Gostima je na raspolaganju zajednička čajna kuhinja, kao i besplatan WiFi. Dvorište vile je ukrašeno sa dosta zelenila i cveća, a vlasnici se trude da se gosti osećaju kao kod kuće. U okviru ove vile nalazi se i parking. Za ljubitelje sporta, postoje tereni nedaleko od vile, a staza za sankanje se nalazi upravo ispod ovog objekta. Cene smeštaja se kreću od 1100 – 2200 dinara u zavisnosti od vrste usluga.
