Gde se nalazi jezero Perućac?
Na teritoriji opština Bajina Bašta i Srebrenica, na granici između Srbije i republike Srpske, nalazi se veštačko jezero Perućac. Nastalo tako što je pregrađen tok reke Drine, a kako bi se izgradila hidroelektrana „Bajina Bašta“. Izgradnja brane je završena 1962. godine.
S obzirom da se napaja vodom iz reke Drine, Perućačko jezero spada u akumulaciona jezera. Njegova površina iznosi oko 12,4 km2, zapremina je 0,34 km2, a dubina iznosi i do 60 metara. Najveća širina je do 1 kilometar, dok je najmanja oko 150 metara, a jezero je dugačko oko 54 kilometra. Jezero je smešteno na 290 metara nadmorske visine. Većim delom, jezero zalazi u kanjon Drine, to jest na oko 7 kilometara udaljenosti od brane. Ovaj deo jezera karakterističan je po obali oivičenoj kamenim blokovima i strmim kamenim liticama, koji pod vertikalom zalaze u vodu.
Uz samu obalu, dubina jezera iznosi od 3 do 8 metara, a sve zbog ovih strmih obala koje ga uokviruju. U blizini jezera nalazi se istoimeno naselje Perućac (oko 2km) i Bajina Bašta (oko 13km). Iznad njega se izdiže planina Tara, gde je smešten i Nacionalni park „Tara“.
Sa bosanske strane jezera nalaze se mesne zajednice Rađenovići i Radoševići, koje pripadaju opštini Srebrenica. Sa Bajinom Baštom mostom su povezani i Skelani, koji se nalaze nešto niže niz Drinu i tu je i granični prelaz između Bosne i Hercegovine i Srbije. Pored planine Tare, jezero Perućac okružuju i planine Zvijezda, Javor, Devetak.
Turistička ponuda
Jezero Perućac iz godine u godinu postaje sve popularnije za turiste i predstavlja pravi raj za ljubitelje pecanja, kupanja, splavarenja, raftinga. U obližnjem naselju Perućac se nalazi nekoliko restorana i kafića kao i vila koje gostima nude udoban smeštaj. Kako se nalazi u senci planine Tare, letnja sezona ovde traje nešto kraće, a temperaturu koja je pogodna za kupanje, jezero dostiže tek negde krajem juna.
Što se tiče plaže na jezeru, uređena je i opremljena kabinama za presvlačenje, kao i tuševima. Tu se nalazi i nekoliko splavova u čijem se sklopu nalaze i restorani, kao i kafić koji je smešten na obali, neposredno uz parking. Prostor za kupanje je ograđen bovama, a tu su i spasioci koji dežuraju na obali. Turisti imaju mogućnost da se bave različitim sportovima na vodi, kao što su kajak, kanu i sve popularniji stand up paddling, a svu opremu za ove vidove rekreacije mogu iznajmiti na samom jezeru.
Ovo jezero pored betonske poseduje i pontonsku plažu koja je veoma pogodna i za najmlađe posetioce upravo zbog bazena koji se nalaze u sklopu pontona. Turistima koji posećuju jezero pruža se mogućnost da uživaju u svim njegovim lepotama, tako što će se odlučiti da krenu na krstarenje jezerom ka Višegradu. Na ovaj način oni mogu da uživaju u pogledu na okolinu jezera, kanjon Drine i imaju mogućnost obilaska Višegrada. Ovim putem turisti mogu da upoznaju prirodu iz neposredne blizine i da dožive čari šuma, strmih stena i Drine sa njenim modrozelenim nijansama.
Ovo krstarenje traje oko 2 sata i obično se završava obilaskom reke Vrelo i odmaranjem u restoranu koji se nalazi na ovoj reci.
Perućac
Kroz naselje Perućac protiče reka za koju se veruje da je najkrača na svetu. U pitanju je reka Vrelo, a zbog dužine od svega 365 metara, poznata je i pod nazivom „reka godina“.
Takođe, za ovu reku se kaže još da je „bistra kao oko, a duga kao godina“, a sve zbog njene izuzetno hladne vode. Na izvoru Vrela se nalazi uređen ribnjak, a u blizini je i stara vodenica, kao i mali most. Ova reka ima čak i jednu pritoku u vidu bistrog potočića, a takođe je poribljena kalifornijskom pastrmkom.
Davne 1927. godine na reci je čak izgrađena i mini hidroelektrana, čija je prosečna proizvodnja u toku godine 300 000 kwh. Sve ovo čini reku Vrelo naročito privlačnom za ljubitelje fotografije, te zbog toga brojni turisti iz zemlje ali i sveta dolaze da se dive njenoj lepoti. Reka formira prelep vodopad niz koji se voda obrušava u Drinu sa visine od oko 10 metara i na taj način završava svoj tok. Upravo na ovom mestu se nalazi i restoran „Vrelo“ koji ne smete zaobići ukoliko vas put navede u ovaj kraj. Spoj modrozelene Drine, buke koju stvara vodopad, hlad pod krošnjama drveća (preovlađuju jasen, jarebika, gorski javor, crna zova, brest, orah, jova itd.) i naravno jedinstvena kuhinja ovog područja su svakako pravi raj za posetioce.
Tome u prilog ide i činjenica da je Turistička organizacuja Srbije organizovala akciju izbora sedam srpskih čuda prirode i tom prilikom je reka Drina sa rekom Vrelo proglašena za prvu prirodnu lepotu Srbije. Perućac ima i istorijski značaj. Naime, na ovom prostoru se nalazi Mramorje, to jest groblje iz perioda XIV i XV veka, a oko 88 spomenika se može i danas videi i obići. U narodu, a naročito u zapadnoj Srbiji, ovakvi spomenici se još nazivaju i mramorovi. Groblje je specifično zbog toga što spomenici nemaju nikakve natpise niti obeležja, osim jednog koji ima ukras u obliku kruga.
Takođe, spomenici su izrađeni od krečnjačkih stena i isklesani su iz jednog dela, a teški su čak i više od tri tone. Uglavnom su u obliku sanduka, ploče, slemenjaka (krov na dva nivoa) ili su pravougaonog oblika. Arheološka iskopavanja kao i konzervacija spomenika su vršena u periodu 2010.-2011. godine, a od 2010. godine arheološki lokalitet Mramorje se nalazi na preliminarnoj Listi svetske kulturne baštine.
Manifestacije
Ovaj kraj u ponudi ima brojne manifestacije. Među njima je svakako najpoznatija Drinska regata. Ovaj događaj turističko-rekreativnog karaktera predstavlja najmasovniju i najstariju manifestaciju na reci Drini, a organizatori su opština Bajina Bašta i Sportsko-turistički centar „Bajina Bašta“. Održava se svake treće sedmice u julu, a prvi put je organizovana 1994. godine i nastala je u spomen drevnim drinskim splavarima.
Danas je ovaj događaj prerastao u najveći događaj ovog tipa na vodi, kako u Srbiji tako i u ovom delu Evrope. Glavna atrakcija je spust niz reku Drinu, ali tu su i brojni drugi prateći događaji koji svake godine privlače sve veći broj turista. Drinska regata je 2016. godine dobila dva priznanja za najbolju turističku manifestaciju u Srbiji, „Turistički cvet 2016.“ i „Najbolje iz Srbije 2016.“.
Centralni deo tj. spust Drinom se uvek održava subotom, a start je u Perućcu, ispod brane HE „Bajina Bašta“, dok je cilj u Rogačici, oko 27km nizvodno. Stotine čamaca, raznih plovila ali i pravih splavova formiraju povorku koja ovaj dan pretvara u pravi karneval na vodi. Događaj koji se svakako pamti čitav život. Ostali događaji koji prate ovu manifestaciju su: skokovi sa mosta na graničnom prelazu kod Skelana, zatim takmičenje u pripremanju riblje čorbe, nadmetanje mladih trubača, koncerti u Sportskom centru „Braća Milutinović“ u Bajinoj Bašti, sajam meda, rakije, domaće radinosti i suvenira i već sada čuveni Most Fest. Ovaj muzički festival je postao jedan od najvažnijih delova celokupne manifestacije. Održava se petkom i subotom, na ušću reke Rače u Drinu, kod Bajine Bašte, a okuplja brojne poznate muzičare iz zemlje i regiona.
Pored Drinske regate tu je i takmičenje u lovu na mladice koje se održava svake godine. Jezero pored mladice obiluje i drugim ribljim vrstama, a najdominantniji su klen, som i šaran.
Izleti
Turisti koji posete ovaj kraj imaju mogućnost obilaska Nacionalnog parka Tara, Mokre Gore, Drvengrada i manastira Rače. Ukoliko odaberete da krenete put Mokre Gore, ne treba zaobići vožnju starinskim parnim vozom, koji predstavlja pravu atrakciju. Nekada je to bio čuveni Ćira, a danas je to voz Nostalgija koji se kreće prugom uskog koloseka, poznatom pod nazivom „Šarganska osmica“. Ova pruga se danas sa pravom naziva čudo železnice, a voz prevozi putnike od Mokre Gore do stanice Šargan Vitasi tri pita u toku dana.
U blizini se nalazi etno selo Drvengrad, nastalo po ideji čuvenog reditelja, Emira Kusturice. Usklopu etno sela nalazi se crkva, posvećena Svetom Savi, autentične brvnare, hotel Mećavnik, biblioteka, galerija slika, bioskop, poslastičarnica Anica, nacionalni restoran Lotika, prodavnica narodne radinosti. Ovo etno selo je zapravo grad-hotel i kategorisan je sa četiri zvezdice, a svakako nikoga ne ostavlja ravnodušnim.
Na oko 7 kilometara od Bajine Bašte nalazi se srednjevekovni manastir Rača iz XIII veka. Veruje se da je ovaj manastir sagradio kralj Dragutin, iako za ovaj podatak ne postoje dokazi, a predstavlja njegovu zadužbinu. Deo svetih moštiju kralja Dragutina mogu se videti u manastiru, a zahvaljujući patrijarhu srpskom gospodinu Pavlu, koji je u dva navrata bio monah u manastiru Rača.
U riznici manastira se mogu videti lični predmeti Hadži Melentija Stefanovića, zlatni krst koji je poklon od ruskog cara, ustanička kasa, dokumenta o manastirskim posedima itd. Zanimljivo je da se u ovom manastiru tokom Drugog svetskog rata čuvalo Miroslavljevo jevanđelje, a takođe je bio i sedište čuvene prepisivačke škole. Za vreme povlačenja iz Beograda 1941. godine, kralj Petar II Karađorđević je proveo noć u ovom manastiru.
Smeštaj
U Bajinoj Bašti se nalazi hotel Zepter Drina koji na raspolaganju ima 70 moderno i luksuzno opremljenih smeštajnih jedinica i 4 apartmana. Neke sobe u ovom hotelu imaju standard od 5 zvezdica. U sklopu hotela nalaze se restoran i bar, restoran Drina, picerija, diskoteka, kongresna sala. Cene smeštaja u sobama i apartmanima se kreću od 40 do 70 eura.
U naselju Perućac nalazi se Vila Drina. Iako je prvobitno sagrađena između dva svetska rata, danas je kompletno renovirana i predstavlja moderan hotel koji u ponudi ima 15 soba opremljenih najsavremenijom opremom. Prilikom renoviranja zadržan je orginalni duh ove građevine. Sobe su opremljene mini barom, TV uređajima, klimom, telefonima, a poseduju i besplatan WiFi. Cena smeštaja u ovoj vili iznosi od 40 do 50 eura.