Gde se nalazi Klokot banja?
Klokot banja nosi naziv po istoimenom mestu koje se nalazi na Kosovu i Metohiji, tačnije njegovom jugoistočnom delu. Smeštena je na području opštine Vitina, a od prištine je udaljena 53 km, dok je od Gnjilana udaljena oko 15 km.
Ova banja zauzima park koji je veoma prostran i koji se nalazi na 483 m nadmorske visine, između Skopske Crne Gore i Žegovca, a udolini je reke Binačke Morave.
Karakteristike Klokot banje
U Klokot banji se nalaze dva tipa mineralnih izvora. Na jednom izvoru temperatura vode iznosi 32 stepena što tu vodu čini pogodnom za kupanje, za šta se i koristi. Na drugom izvoru temperatura vode je 16 stepeni i ona se koristi za piće. Klokot banja se preporučuje osobama koje imaju problema sa reumatskim bolestima, bolestima stomaka i grudi.
Pored ovih izvora, banja je pogodna za lečenje i zahvaljujući blagoj klimi. Naime, klima u ovoj banji je umereno – kontinentalnog tipa, mediteranska izmenjena klima a takođe je i planinska. Odlikuju je zime koje su umereno hladne, jeseni koje su toplije od proleća i leta koja su topla, suva i sunčana.
Za vreme leta iznad banje se nalazi azorski anticiklon koji dugo traje, što donosi toplo i stabilno vreme. U julu i avgustu su temperature izuzetno visoke, što odgovara posetiocima koji u banju dolaze zbog kupanja, ali i pecanja, šetnje kao i sportova na vodi.
Ovaj tip klime pogodan je osobama koje imaju problema sa lakim psihoneurozama, povišenim pritiskom, neurastenijom, srčanom nervozom, lošom krvnom slikom i blagom arteriosklerozom.
Na području Klokot banje su otkriveni ostaci cevi iz rimskog perioda te se veruje da je još u doba Rima korišćena voda sa ovih termomineralnih izvora.
Termomineralne vode koje se nalaze u ovoj banji su lekovite zahvaljujući svom ugljeno – kiselom hidrokarbonatno natrijumskom sastavu. Obiluju metabornom kiselinom (do 53 mg/l), fluorom (2,4 mg/l), metasilicijumskom kiselinom (do 174 mg/l), gvožđem (do 15 mg/l), litijumom (do 1,06 mg /l), radijumom i stroncijumom. Termomineralne vode koje se nalaze u Klokot banji spadaju u tip hladnih hipo i homeotermalnih voda.
Zbog toga što su prirodni izvori mineralnih voda presušili, kupanje u lečilišne svrhe u ovoj banji se vrši u kadama i bazenima u koje se voda sipa iz bušotina, a ujedno se ta voda koristi i kao lek, za piće.
Osim lečenja kupanjem i pijenjem lekovite vode, u Klokot banji se sprovodi i terapija prirodnim lekovitim blatom, odnosno paleoidna terapija. Nekada se ova lekovita voda flaširala, pa je tako postojala tzv. Kolokotska kisela, a za industrijske namene je eksploatisan i ugljen – dioksid.
Što se tiče lekovitih svojstava termomineralne vode iz ove banje, postoje dokumenti koji potiču iz 50 – ih godina 19. veka i koji svedoče upravo o tome.
Istorija lečenja u banji Klokot
Na osnovu nekih podataka se smatra da je mineralna voda sa ovih prostora korišćena čak u praistorijskom dobu. Sa sigurnošću je poznato da se za lekovitost ove vode znalo još u vreme antičkih naroda kao i da su to znali srpski vladari u srednjem veku.
Ova poljoprivredna i rudarska oblast je bila gusto naseljena za vreme Starih Rimljana, koji su ovde imali i svoje naselje. O tome svedoče ostaci tog velikog naselja, za koje se smatra da je najveće tog tipa na prostoru Kosova i Metohije, a nalazi se nedaleko od Klokota, u mestu Vrban, koje predstavlja značajan arheološki lokalitet.
Prilikom iskopavanja koja su vršena na ovom području kao i radova koji su sprovođeni u oblasti termomineralnih vrela u Klokot banji, pronađene su cevi napravljene od bakra kao i delovi tih cevi, zbog čega se smatra da te cevi predstavljaju začetak turizma u banji Klokot kao i objekata koji danas u njoj postoje.
Voda sa ovih lekovitih termomineralnih izvora korišćena je još za vreme vladavine Nemanjića a i dinastija koje su kasnije vladale u Srbiji za vreme srednjeg veka. Privredni život u tom periodu bio je skoncentrisan oko mesta Novo Brdo, a prestonice u to vreme su bile Priština, Prizren i Uroševac.
Osim što je Klokot banja pogodna za lečenje, posetioci koji je posete mogu obići i manastire koji se nalaze u njenoj okolini, a to su manastir Gračanica, Dečani, Pećka Parijaršija i Bogorodica Ljeviška.
Još 1381. godine je knez Lazar u nekim zapisima pominjao mesto pod nazivom Klokot. Zanimljivo je to da taj naziv asocira na reč „klokotati“, koja podseća na čin klokotanja vode na vrelima kao i na zvuk vode odnosno šum koji nastaje kada se oslobađaju gasovi ugljen – dioksid i sumpor – vodonik.
Klokot banja je predstavljala pravu oazu obraslu zelenilom koja se nalazila na obodu sela, a sve to u periodu koji je prethodio Drugom svetskom ratu. Nekoliko izvora je tada postojalo i nalazili su se na livadi aljudi su tu dolazili kako bi se osvežili i okupali.
Izvesni podaci koji potiču iz 1929. godine ukazuju na to da je u to vreme u Klokot banji postojao jedan bazen čije je poreklo bilo prirodno i čii je prečnik iznosio četiri metra, a takođe je u blizini postojao izvor mineralne vode sa koga su ljudi točili vodu.
1930.godine izvori su zakupljeni od strane jednog lekara koji je bio poreklom iz Gnjilana. Taj lekar je obavio sve radove koji su bili zapravo pripremni i pokušao je da tokom narednih par godina uredi banju. U tim nastojanjima je doveo češke stručnjake da bi izvršili ispitivanja i analizu vode u Klokot banji.
Zatim je usledilo ugrađivanje kada, sagrađeno je prenoćište kao i restoran, ali kako je došao u zavadu sa meštanima radovi nisu završeni tj. nije uspeo da ih dovrši i dalji razvoj banje je stao.
Razvoj Klokot banje
Nakon Drugog svetskog rata zemljište u banji kao i njenoj okolini a takođe i izvori, su nacionalizovani. Stavljeni su pod kategoriju prirodnih bogatstava te je napravljen bazen od strane Narodnog odbora 1953. godine Klokot banja kao lečilište je počela sa radom. Tom prilikom je lečenje prvi put vršeno organizovano i postojala su odeljenja namenjena za oporavak, prevenciju i lečenje u kojima je radilo preko 200 zaposlenih lica.
U narednom periodu deo namenjen za rehabilitaciju je raspolagao sa 250 kreveta, u sklopu banje se nalazio i hotel „Park“ koji je raspolagao sa negde oko 40 kreveta. Takođe je obnovljena i organizovana proizvodnja lekovite mineralne vode.
U periodu između 1954. i 1955. gpdine je izvršena kaptaža, a nakon 1956. godine izgrađeni su objekti u banjskom kompleksu, letnji restoran, kupatila, zgrade za upravu kao i pojas koji je služio kao zaštita i koji je zahvatao negde oko 50 hektara.
Bazen namenjen za plivanje je sagrađen 1965. godine i njegova dubina je iznosila 1.5 metara a dimenzije su bile 12 * 24 metra i bio je napunjen termomineralnom vodom.
Krajem 1970 – ih počeo je da radi Zavod za prevenciju, lečenje i rehabilitaciju Klokot banja koji je raspolagao sa 105 soba i 202 kreveta.
Lekovitost vode u Klokot banji
Mineralne vode u Klokot banji su po karakteristikama i sastavu slične vodama koje se nalaze u Vrnjačkoj banji, Karlovim Varima, Bukovičkoj banji, Rogaškoj Slatini kao i Viši banji koja se nalazi u Francuskoj. Zahvaljujući njihovom biološkom i fizičko – hemijskom svojstvu ova vrela imaju značajan uticaj na turistički razvoj ovog kraja.
Voda koja je niže temperature (16 – 18 stepeni) je pogodna za piće kao i lečenje pijenjem ove vode. Takođe može da se i flašira ili da se od nje prave sokovi. Toplija voda (26 -32 stepena) je pogodna za oporavak, rekreaciju i lečenje bilo u bazenima ili kupanjem.