Srbija

Pribojska banja – info, šta leči, smeštaj, cene

Gde se nalazi Pribojska banja?

Na teritoriji opštine Priboj, u jugozapadnom delu Srbije, na prostoru koji se nalazi ssa desne strane reke Lim, smeštena je jedna od najznačajnijih banja u Srbiji. Ovo termomineralno lečilište, koje je dobilo ime po gradu Priboju, nalazi se na nadmorskoj visini od 530 do 550 metara.

Kako je Pribojska banja okružena planinama koje pripadaju Starovlaškoj visiji, ona takođe spada u kategoriju vazdušnih banja. Prostire se na teritoriji čija površina iznosi 3259 hektara, a nalazi se između područja mesnih zajednica Rača, Novi Priboj, Kalafati, Kratovo, a delom se graniči i sa opštinom Čajetina. Kako je predeo u kome se Pribojska banja nalazi bogat lepotama prirode, a takođe je okružena poznatim turističkim lokacijama, spada u destinacije koje svakako ne bi trebalo zaobići.

Pribojska banja poseduje jako dobru saobraćajnu vezu. Naime, sa magistralnim putem Beograd – Bar, povezuje je asfaltni regionalni put. Skretanje koje se nalazi na raskrsnici kod Kokinog broda, udaljeno je svega 28 kilometara od banje i ova skretnica se nalazi na putu koji vodi iz pravca Užica.

Ukoliko idete iz pravca Podgorice, tj Bara, kod Bistrice se nalazi skretanje, od kog se odvaja put ka banji u dužini od 23 kilometra. Idući iz pravca Višegrada, tj Sarajeva, preporučuje se put koji vodi preko graničnog prelaza „Uvac“, a on se nalazi samo 8 kilometara od banje. Takođe je do Pribojske banje doći i prugom Beograd – Bar, tačnije do Priboja, a iz grada vas do banje vodi asfaltni put u dužini od 5 kilometara.

Pribojska banja se nalazi na 6 kilometara udaljenosti od starog dela grada Priboja, dok je od novog dela udaljena 3 kilometra. Svakim danom na pola sata, na relaciji Priboj – banja – Priboj, saobraćaju kombi i gradski prevoz.

Istorija Pribojske banje

Sama Pribojska banja predstavlja mesto koje je staro više od 1000 godina, u kome se nalazi drevni manastir kao i staro lečilište. Ovaj deo jugozapadne Srbije je poznat i pod imenom Stari Vlah to jest kako kaže Milutin Marjanović u svojoj knizi „Banja na Limu kod Priboja“, gde ga naziva „Xak Srbija“, što znači prava Srbija.

Arheološka istraživanja koja su vršena u okolini same Pribojske banje (oko Kratova, Radojine, Rutoša, Jarmovca..) pokazala su da je ovaj predeo naseljavan još u doba neolita. Iliri i Kelti koji su naseljavali ovo područje nalazili su da je sama banja i njena okolina bila vrlo interesantna.

Čak i u doba Vizantije, Pribojska banja je bila mesto koje su naseljavali Rimljani koji su je smatrali veoma popularnom. Sama činjenica da su stari Rimljani svoje civilne i vojne centre podizali na teritorijama koje su obilovale vodom koja je topla i lekovita, i na njima gradili „terme“ po kojima su bili čuveni, dolazi se do zaključka da je i sama Pribojska banja predstavljala jedno od ovakvih mesta.

Ovome u prilog svedoči i jedan spomenik koji potiče iz perioda Rimljana. Ovaj spomenik je pronađen u okolini Pribojske banje, a takođe se u neposrednoj blizini nalazi i rudnik na Jarmovcu, koji su Rimljani koristili za eksploataciju ruda.

Prvi podaci o Pribojskoj banji datiraju iz 1154. godine, gde se piše o utvrđenom naselju koje je ovde postojalo. Ovi podaci se nalaze u karti sveta izrađenoj od strane geografa Mohameda al Idrisija, koji je bio poreklom iz Arabije, a koji je ovu kartu načinio po nalogu Rodžera II, normanskog kralja. Ovaj geograf je Pribojsku banju opisao kao „grad mali i utvrđen, pored reke Lima (Lina)“.

Za vreme vladavine Nemanjića Pribojska banja je dostigla zenit svog razvoja. Kako se navodi u Studeničkom tipiku, koji je napisan između 1207. i 1215. godine, jedan od šest starešina koji su birani za igumana studeničke lavre, poticao je iz manastira Svetog Nikole, koji se nalazi u Dabru, to jest u samoj banji.

Srpski kralj Uroš Hrapavi je, kako legenda kaže, posećivao Pribojsku banju i upravo u toplim vodama ove banje pronašao lek. Naime, kako legenda dalje kaže, ovaj srpski kralj je zajedno sa vojskom oboleo od neke vrste bolesti kože, zbog čega se okupao u toplim vrelima ove banje. U nastavku svog putovanja, vojska je bila zaražena bolešću od koje su se pojavljivale kraste na koži (kako kaže priča, to je bilo u današnjem Kratovu). Ove kraste su posle toga počele sa rutanjem (u mestu Rutoši, prema legendi) i na kraju su one potpuno nestale, zbog čega se vojska izuzetno obradovala (u mestu današnje Radojine). Kralj Uroš je izdao naređenje da se u Pribojskoj banji, to jest na mestu gde se izlečio, izgradi manastir, kao simbol zahvalnosti.

Burna istorija koja je pratila razvoj srpske države i naroda, značajno je uticala i na to da je ovo naselje bilo rušeno i ponovo izgrađeno na području kompleksa ovog manastira, tačnije na zaravni koja njemu pripada. Sam manastir je takođe više puta bivao rušen i obnavljan što takođe svedoči o rušenju same banje.

U doba vladavine Turaka, Pribojska banja je predstavljala trg, a takođe i stanicu karavana koja se nalazila na tadašnjem Velikom bosanskom drumu. Ovaj karavanski put je vodio iz Hrvatske, preko Sarajeva, Višegrada, Dobruna, Priboja i same banje, prema Kratovu, Novoj Varoši i Sjenici. Ova relacija je i dan danas izuzetno aktivna i prometna. Ljudi koji su naseljavali banju su bili aktivni učesnici skoro svih ustanaka i buna koje su se vodile protiv vladavine Turaka.

Pored manastirskog života, zbog koga je ovaj kraj označen kao jedan od glavnih centara duhovnosti tadašnje Srbije, u samom ovom mestu je postojala i škola, koja je bila među najstarijim školama ovog kraja, a takođe, prema nekim zapisima, postojala je i bolnica.

Izvori mineralne vode i lekovita svojstva

Na teritoriji Pribojske banje se nalazi nekoliko izvora termalne vode. Temperatura ove vode varira od 35,7 do 37,5 stepeni i dva izvora sa najjačim protokom vode se koriste za punjenje bazena koji se nalaze u banji. Ovi bazeni su zatvorenog tipa i ima ih 4. Bazen koji nosi naziv „Stara banja“ je izgrađen nad glavnim vrelom, dok su preostala tri bazena koja su dobila naziv „Nova banja“ sagrađena nad drugim najsnažnijim izvorom. Sem ovih zatvorenih bazena, u banji postoji i veliki otvoreni bazen, a takođe i bazen za najmlađe. Oba ova bazena koriste toplu vodu, a bazen namenjen deci se nalazi u privatnom vlasništvu.

Ispitivanja ove vode su ustanovila da veoma blagotvorno deluje kod medicinskih stanja kao što su:

  • Reumatološka oboljenja – metabolički reumatizam, zapaljenski reumatizam, oboljenja degenerativne prirode, vanzglobni reumatizam.
  • Stanja kod sportskih povreda
  • Razna neurološka oboljenja
  • Stanja nakon trauma – nakon uganuća i preloma, stanja nakon operacije kuka i kolena
  • Poremećaji u perifernoj cirkulaciji
  • Oboljenja ginekološke prirode (sterilitet, hronični aneksitisi)
  • Oboljenja kože
  • Gastrointestinalna oboljenja (teškoće sa varenjem, stvaranje kamenja u žuči)
  • Neka od oboljenja koja se javljaju u dečijem uzrastu.

Pacijentima kojima su ustanovljeni neki od sledećih oboljenja, ne preporučuje se korišćenje banjske vode: zarazne bolesti, maligna oboljenja, febrilna stanja, insuficijencija bubrega, povišen krvni pritisak (preko 160/100), bronhijalna astma težeg oblika, angina pektoris i kod dekompenzacije srca.

Preporučuje se da se voda koristi do 30 minuta kupanja uz hidrokinezi terapiju, a takođe i pijenjem. U Pribojskoj banji se na raspolaganju nalaze sledeće terapijske procedure: kinezi terapija, sono terapija, mehano terapija, magnetna terapija, termo terapija, foto terapija i lasero terapija. U sklopu Pribojske banje se nalazi Rehabilitacioni centar, koji pripada Zdravstvenom centru Užice, a u njemu se primenjuju akupunktura, lasero akupunktura, magnetna akupunktura, kvantna medicina i ručna manipulacija kičmenog stuba (kiropraktika).

1878.godine izvršena je analiza lekovite vode Pribojske banje, od strane lekara austrijskog vojnog garnizona, koji je u to doba bio smešten u banji, a same analize su vršene u bečkim laboratorijama. Analize koje su vršene na Medicinskom fakultetu u Beogradu, kao i na Rudarsko – geološkom fakultetu, pokazale su skoro istovetne rezultate.

Izvor poznat pod nazivom „Stara banja“ spada u kategoriju oligomineralnih sumporovitih blago zemnoalkalnih voda, koje ne poseduju boju, miris i ukus, a čija temperatura iznosi 37,5 stepeni. Voda sa ovog izvora se koristi kao pomoćno sredstvo prilikom lečenja oboljenja koja se javljaju na perifernim nervima, hroničnog reumatizma, psorijaze i ekcemi, bolesti kičme, a takođe i kod rehabilitacije nakon povreda lokomotornog sistema.

Drugi izvor, „Nova banja“, spada u kategoriju kalijum – magnezijum – hidrokarbonatnih – alkalno – homeotermnih oligomineralnih voda, čija temperatura iznosi 35,7 stepeni. Voda sa ovog izvora može da se koristi kao pomoćno sredstvo kod lečenja istih stanja koja se leče vodom sa izvora „Stara banja“. Zbog odsustva metala, ova voda se može koristiti i kod nekih oboljenja gastrointestinalnog trakta, koje prati povišeno lučenje kiseline, kao i pojačana motorika hepatobilijarnog i gastrointestinalnog trakta, a koja nije uzrokovana fizičkim i organskim agensima.

Voda sa oba ova izvora, a naročito sa izvora „Nova banja“, pogodna je za korišćenje prilikom rehabilitacije i pripreme sportista. Takođe se koristi i za rekreaciju, ali i u svrhu prevencije određenih bolesti.

Smeštaj u banji

Hotel Banja, koji pripada stacionaru Centra za rehabilitaciju K.B.C. Užice, se sastoji iz stacionarnog i hotelskog dela. U okviru stacionarnog dela nalaze se odeljenja za hidroterapiju, fizikalnu terapiju, magnetnu i laser terapiju. U hotelskom delu se nalaze bazeni koji su napunjeni termalnom vodom. Hotel raspolaže sa 35 soba u kojima se nalazi 100 ležaja.

Etno – selo „Gaj“ smešteno je u blizini centra Pribojske banje, u prelepoj prirodi, a ipak je odvojeno od naseljenog dela banje. U sklopu etno – sela nalaze se 4 etno kuće namenjene za smeštaj posetilaca. Izrađene su od drveta, a u sklopu ovih kuća se nalazi po jedna dvokrevetna soba sa terasom i kupatilom. Postoji mogućnost iznajmljivanja za dnevni boravak, jednu ili više noći. Centralno mesto u ovom etno – selu zauzima restoran nacionalne kuhinje, a takođe tu je i bašta koja gostima nudi uživanje u okolnoj prirodi. Cena smeštaja za dnevni boravak iznosi 1000 dinara, 1200 dinara treba izdvojiti za prenoćište sa doručkom, dok je cena pansiona 1800 dinara.

Restoran napravljen u etno – stilu, „Dabar“, osim dobre hrane u ponudi ima i polupansionski i pansionski smeštaj.

Sem navedenih smeštaja, posetioci Pribojske banje mogu pronaći  privatan smeštaj i u velikom broju domaćinstava koja su smeštena blizu centra banje.

Manifestacije

Proslava Badnje večeri i doček Božića, održavaju se u manastiru Sv.Nikole, a uz paljenje badnjaka u crkvenom dvorištu, kao i uz božićnu liturgiju.

Ovaj događaj okuplja veliki broj stanovnika Pribojske banje i mesta koja se nalaze u njenoj neposrednoj okolini.

Vaskršnji turnir u malom fudbalu je tokom godina postao prava sportska manifestacija, koja osim fudbala obuhvata takmičenja u košarci, šahu, odbojci, tucanju jajima i kartanju.

Jedna od najznačajnijih manifestacija po kojoj je Pribojska banja poznata jesu Ilindanski dani. Ova manifestacija traje dva dana i ova manifestacija obiluje raznovrsnim kulturno – umetničkim programom.