Planina Zlatar se nalazi u blizini Nove Varoši, na mestu gde se spajaju dve kulture, dve religije, gde se civilizacija sudara sa prirodom, ali ipak sve u idealnom skladu, pa ova planina predstavlja idealno mesto za odmor i rekreaciju.
Sadržajno bogat, Zlatar turistima pruža brojne mogućnosti za uživanje u prirodi, ali i obilazak kulturnih i verskih znamenitosti, sportske aktivnosti i buđenje adrenalina u istoimenom parku.
Sjeničko (Uvačko) jezero
Sa jednog od vidikovaca Zlatara pruža se pogled na dve trećine Uvačkog, odnosno Sjeničkog jezera.
Ovo jezero je veštački napravljeno pre nešto više od pola veka kada je bilo potrebno ukrotiti planinski Uvac.
Tadašnja vlast je osmislila projekat po kom je izgradila hidroelektranu koja napaja električnom energijom čitav zlatarski okrug. Tako su nastala tri jezera koja danas, osim snabdevanja strujom, doprinose i razvoju turizma ovog kraja.
Pogled na Sjeničko jezero sa visine je slika koja je obišla svet i koja ostavlja bez daha. To je nešto što bi svaki stranac poželeo da vidi, a svaki stanovnik Srbije ima priliku da vidi.
U blizini hidroelektrane napravljen je vizitorski centar gde posetioci mogu dobiti sve informacije o turističkoj ponudi ovog kraja i uz pratnju vodiča provozati se Sjeničkim jezerom.
Ovo jezero, oivičeno stenama i borovim šumama, pogodno je mesto za razvoj biljnog i životinjskog sveta, a ovde je i stanište retke vrste orla, beloglavog supa, koji je do pre nekoliko godina bio pred izumiranjem.
Nakon formiranja rezervata Uvac, on je postao zaštićena vrsta o kojoj brinu čuvari ovog rezervata.
Očuvani beloglavi supovi
Rezervat Uvac i jeste formiran da bi se zaštitilo jedno od najvećih staništa beloglavog supa u Evropi. On je vrsta lešinara koji je retkost u svetu. Španija je najveća kolonija u Evropi koja broji negde oko 22000 parova, a odmah posle toga je kolonija na Uvcu gde je pre dve godine bilo 125 gnezdećih parova.
Sve je počelo 1989. godine sa četiri gnezdeća para, odnosno 8 jedinki beloglavog supa.
Kolonija beloglavog supa na Uvcu broji negde oko 600 jedinki. Novembra meseca se obično radi cenzus i tada se utvrdi tačan broj jedinki koje su prisutne. Nestankom stočnog fonda sve je manje hrane za beloglavog supa.
Ovoliki broj ovih ptica u prirodi, dakle, ne bi mogao da opstane da nije čuvara rezervata koji donose hranu pticama.
Oni stavljaju obaveštenja po čitavom zlatiborskom okrugu da ih ljudi, čim ugine stoka u nekom domaćinstvu, odmah pozovu. Rendžeri uzimaju uginulu životinju i stavljaju je na hranilište za beloglave supove.
Ovo hranilište radi od 1994. godine. Svake godine se tamo iznese između 150 i 200 tona hrane za beloglave supove.
Ljudi iz okoline su dobro obavešteni o tome, tako da oni koji imaju uginulu životinju ne moraju sami da je zakopavaju ili nose na deponije, već pozivaju radnike rezervata i oni dođu i pokupe ovu hranu za ptice.
Interesantno je da ne postoji nijedna prirodna bolest koja može da uništi beloglavog supa.
Radnici rezervata Uvac vode računa o celom kompleksu. Taj kompleks obuhvata tri jezera, samu reku Uvac od njenog izvora na planini Ozren do brane na Radoinjskom jezeru.
Postoji ukupno devetoro ljudi koji vode računa o rezervatu, beloglavom supu, o ribljem fondu, itd.
Ledena pećina
Na polovini Sjeničkog jezera nalazi se prilaz Ledenoj pećini koja je, kako kažu, stara nekoliko miliona godina.
Nažalost, u nedostatku novca, Ledena pećina i druge pećine i jame kojima je bogat ovaj kraj, nedovoljno su istražene, ali se zna da su ovde pronađeni skelet pećinskog medveda i zub sabljastog tigra koji se čuvaju u Prirodnjačkom muzeju u Beogradu.
Ovdašnje pećine su bogate nakitom taloženim iz prokapnih voda u vidu stalaktita, stalagmita i staklastih iglica. U pećini je temperatura uvek 7º C, a ulazak je moguć samo uz dobro osvetljenje i pratnju čuvara rezervata u čijoj su nadležnosti i pećine.
Naspram ulaza u pećinu vidljivi su tragovi koji svedoče o burnom istorijskom razdoblju iz doba Turaka.
Tu je u 13. veku izgrađena vojna karaula Klek, poznata još i kao Nemanjića grad. Nekada se kroz ovaj kraj protezao Carigradski drum i upravo tim putem se odvijala trgovina između Carigrada i Dubrovnika, pa se ovaj put naziva još i put soli.
Put je spajao stari most čije se ostaci, tačnije jedan od tri luka, nalaze konzervirani na dnu Sjeničkog jezera.
Ako svoj godišnji odmor planirate u zlatarskom kraju ili ste ovde samo u prolazu, nikako nemojte da propustite vožnju čamcem kroz meandre Sjeničkog (Uvačkog) jezera i tako dođete do Ledene pećine, a usput vidite i stanište beloglavog supa.
Sjeničko jezero atraktivno i za ribolovce
Uvačko (Sjeničko) jezero atraktivno je kako za turiste tako i za ribolovce koji se nakon uspešnog dana rado pohvale bogatim ulovom.
U ovom jezeru ima preko 18 vrsta ribe (klen, šaran, skobalj, som, mrena).
Meandri
Meandri Uvca su nastali izlivanjem nekadašnjeg pešterskog jezera koje je bilo par kilometara udaljeno od Sjenice.
To jezero se izlivalo milionima godina i tako su nastali uklješteni meandri reke Uvac.
Retko gde na svetu postoji reka koja ima tako snažno izražene meandre, a pored uvačkih meandara postoje meandri na Zlatiborskom jezeru i meandri na Radoinjskom jezeru. Reka Uvac je celim svojim tokom meandrirala, samo što su izgradnjom veštačkih brana ta jezera isečena i razdvojena na tri dela.
Najatraktivniji i turistički najposećeniji su meandri Uvačkog jezera.
Oni su ujedno i najduži i najizraženiji jer dubina meandara ide od 100 do 120 metara, a na Uvačkom jezeru ima 13 meandara koji se sa vidikovca Veliki vrh mogu videti iz ptičije perspektive.
Ekološke pretnje
U oktobru prošle godine pojavile su se informacije da se vodostaj Sjeničkog jezera smanjio za blizu 20 metara, te da je jezeru pretila ekološka katastrofa.
Međutim, situacija na licu mesta ipak nije bila tako strašna. Istina je da je jezero bilo oko 20 metara niže od njegovog maksimalnog nivoa, ali to nije dovodilo do ekoloških pretnji. Upućeni kažu da je to redovna i normalna pojava i da se dešavalo da jezero opadne i za 40 metara ispod njegovog uobičajenog nivoa.
U ovom obliku Sjeničko jezero postoji više od 40 godina, pa je potpuno normalno da vodostaj opadne s obzirom na to da je njegova glavna svrha proizvodnja električne energije. To ne znači da bi živi svet u jezeru mogao da bude ugrožen na bilo koji način.
Međutim, ono što bi mogao biti problem u ovom slučaju jesu otpadne vode koje dolaze iz grada Sjenice. Sve otpadne vode iz ovog mesta dolaze do Sjeničkog jezera.
Postavlja se pitanje i da li brojni turisti i njihove posete mogu da ugroze na bilo koji način prirodni diverzitet Sjeničkog jezera. Ovo jezero se nalazi na nadmorskoj visini od 995 metara, a maksimalna dubina mu je 108 m.
Sjeničko jezero je postavljeno između planina Javor i Zlatar i zaista je vrhunski turistički kapital naše zemlje.
Pre deceniju i više, u ovom kraju je postojao samo jedan mali čamac koji je vozio po jezeru, a svega desetinak turista bi posetilo odredište. U današnje vreme je situacija znatno drugačija.
Turista ima previše, a po jezeru dnevno brodi oko 30 turističkih čamaca. Svakako da to utiče na prirodu jezera.
Doduše, ne u tolikoj meri da bi se osetila ugroženost, ali u budućnosti bi moglo da se dogodi da priroda počne da reaguje.
Da ne bi došlo do ekoloških ugrožavanja, moraju se poštovati propisi i zakoni Ministarstva za zaštitu životne sredine. Po jezeru ne bi smelo da plovi više od 6 brodića u jednoj turi koja traje tri sata.
U jednom danu bi maksimalno smelo da prođe oko 200 turista kako ne bi došlo do ugrožavanja prirode.
