Afrika

Zapadna Sahara – info i zanimljivosti

Pustinja Sahara je treća najveća pustinjska oblast na svetu, odmah nakon Arktika i Antartika. Ona spada u vruće pustinje i kao takva je najveća na svetu. Sahara zauzima površinu od 9.200.000 kvadratnih kilometara, što otprilike odgovara površini teritorija Amerike ili Kine.

Najveći deo severne Afrike otpada na ovu pustinju, sem delova plodnih regija oko Sredozemnog mora, takođe i obala Nila, u Sudanu i Egiptu. U predele koji nisu pod peskom pustinje ubraja se i planina Magreb, koja čini deo Atlaskih planina.

Sahara se prostire od Sredozemnog mora na severu, do Sahela na jugu, koji predstavlja predeo polupustinjskih tropskih savana smeštenih u dolini reke Niger i Sudanske regije koje zauzimaju deo podsaharske Afrike. Istočnu granicu pustinje predstavlja Crveno more, dok je sa zapada oivičava Atlantski okean. Delovi uz ove morske granice, iz pustinjskih predela prelaze u predele priobalnih ravnica.

Ova pustinjska površina zauzima oko 31% cele Afrike, a obuhvata veće delove Čada, Alžira, Libije, Egipta, Nigera, Mauritanije, Malog, Sudana i Zapadne Sahare.

Flora i fauna Sahare

Prilično slabo razvijen biljni svet ove pustinje, donekle obogaćuju neke od vrsta koje uspevaju u ovim jako teškim uslovima. Obale Mediterana i Atlantskog okeana su delovi u kojima se mogu naći makija, garig, kao i neko žbunoliko rastinje. Predeli iza ovih priobalnih područja su obrasli lišajevima i biljkama koje mogu da zadrže veliku količinu vode (sukulentne biljke).

U okolini planina Tibesti i Ahagar se sreću palme, kao i njihove srodne vrste, a u područjima koja su povrmeno slana i vlažna ponekad se mogu razviti i halofitne biljke. Središnji deo pustinje Sahare karakteriše potpuno odsustvo biljnog sveta, usled vaoma nepovoljnih uslova u kojima je praktično nemoguće da se razvije život.

Iako je Sahara veoma suva i pusta, tj uslovi za život su doslovce nemilosrdni, ovu pustinju ipak nastanjuju neke od životinjskih vrsta. Ove životinje su prilagođene klimatskim uslovima koje vladaju u Sahari. Pored pustinjskih lisica koje ovde žive i to tri vrste, Saharu nastanjuju i damani. Ova vrsta pripada sisarima i veoma su slični glodarima.

Predeli Sahare koji su kamenitiji, predstavljaju dom za veliki broj zmija, uglavnom otrovnih vrsta. Adaks antilope, gepardi i afrički divlji psi su takođe neke od životinjskih vrsta na ovim prostorima. Pored gazela, mogu se videti i nojevi, kojih danas sve manje ima, a nekada su bili veoma brojni u Sahari.

Zapadna Sahara

Zapadna Sahara predstavlja teritoriju koja je posebna i nesuverena, a zauzima područje severozapadnog dela Afrike. Ova regija se nalazi pod sporom dvaju strana: suverene države Maroko i Polisaria, koji predstavlja organizaciju vojno – političkog karaktera.

Ova organizacija je na teritoriji o kojoj je reč, proglasila nezavisnu državu pod nazivom Saharska Arapska Demokratska Rapublika (skraćeno SADR). Ova država je priznata od strane nekolicine svetskih zemalja. Zapadna Sahara zauzima površinu od 266.800 kvadratnih kilometara, a broj stanovnika iznosi oko 567 hiljada. Ova teritorija se na severu graniči sa Marokom, sa severoistočne strane se nalazi Alžir, zapadnu granicu predstavlja Atlantski okean, dok je sa juga i istoka država Mauritanija. Najveći grad ove regije je El Ajun, koji ujedno predstavlja i glavni grad ove samoproglašene države, a jezik koji se uglavnom koristi među stanovnicima je arapski.

Saharska Arapska Demokratska Republika (SADR) je 1976. godine upravo za vreme Zapadnosaharskog rata proglašena suverenom državom. Teritorija na kojoj se nalazi ova država je u stvari područje nekadašnje kolonije kojom je upravljala Španija i koja se naziva Zapadna Sahara (Španska Sahara). Samo neke od država, i to pretežno afričke, su priznale suverenitet i nezavisnost SADR, međutim uprava celog ovog područja najvećim delom pripada Marokanskoj okupacionoj vlasti. Pomenuta organizacija Polisario, koja predstavlja Vladu u izbeglištvu, svoje sedište ima u državi Alžir.

Budućnost cele teritorije, kao i ove države, shodno međunarodnom pravu, u mnogome zavisi od referenduma, ali oko održavanja istog još nije postojala mogućnost da se održi. Ujedinjene Nacije su ovo područje proglasile za ne-nezavisnu teritoriju.

Geografija

Ova država se nalazi na severu Afrike i obuhvata zapadne delove pustinje Sahare. Zapadna Sahara je podeljena na dva dela, i to severni deo koji se naziva Saguia el Hamra i južni deo koji se zove Rio de Oro. Ovo područje predstavlja vruću i suvu pustinju čija je teritorija većim delom šljunkovita i kamenita nego peskovita pustinja. Na samom jugu ove države se nalazi ravna pokrajina dok je severoistok umereno brežuljkast.

Klima ove regije je pustinjskog karaktera, kiše su vrlo retka pojava a u neposrednoj blizini obale, vrlo često se susreće magla. Jedina mesta koja su obrasla vegetacijom su oaze, dok su životinje koje se ovde sreću samo one koje su adaptirane na suvu okolinu, a primer ovakvih vrsta životinja je pustinjski skočimiš.

Na osnovu popisa stanovništva koji je sproveden 9. septembra 2004. godine, u veće gradove ove države spadaju: El Ajun, glavni grad, koji ima 183.691 stanovnika, zatim Ad Dakla sa 58.104 stanovnika, Semara sa 40.347 stanovnika, Kabo Bodžador koji ima 36.843 stanovnika i El Marsa sa 10.229 stanovnika. Broj stanovnika ove države iznosi 267.405 i to je deo koji pripada kontroli Polisarija.

Stanovnici ovog dela uglavnom pripadaju Arapima i Berberima, dok starosedelački stanovnici ove zemlje uglavnom pripadaju arapskim nomadima. Veliki deo stanovnika ove teritorije je izbegao u Alžir a neki su se iselili i u Maroko. Kako Maroko daje velike povlastice, dosta veliki broj stanovnika Zapadne Sahare su useljenici iz Maroka, koji su nadomestili izbeglice sa ovih prostora. Marokanski arapski jezik je uglavnom u upotrebi u ovoj državi, a pored njega se koristi hasanija, koji predstavlja regionalni oblik Arapskog jezika. Skoro svi stanovnici Zapadne Sahare su Islamske veroispovesti.

Istorija

Tragovi Feničana, koji su naseljavali ovo područje, skoro da su potpuno izgubljeni, a uvođenjem kamila u svrhu karavanskog putovanja omogućeno je da ova teritorija postane poznata. Prodor Islama na ove delove Afrike omogućio je formiranje grupa koje su upravljale velikim delom severne Afrike i južnim delom Španije, a bile su poznate pod nazivom Almoravidi. 1884. godine je, od strane Španije, na ovoj teritoriji proglašen protektorat i to na delu koji se pruža od Kap Bodžadora do Kap Blanka. Delovi Rio se Oro i Saguia el Hamra, koji su ranije odvojeni, 1958. godine su pripojeni ovom protektoratu i dobili su zvanje prekomorske Španske Sahare.

Kada se pojavila organizacija Polisario i nakon smrti Fraciska franka, španskog diktatora, Španci koji su naseljavali ovo područje su otišli. Tokom takozvanog „zelenog marša“, 1975. godine, oko 300.000 ljudi iz Maroka je nastanilo ovu nekadašnju špansku koloniju. Saharska Arapska Demokratska Republika je 27. februara 1976. godine proglašena od strane Polisaria i ovu državu Maroko nikad nije priznao. Dve trećine teritorije Zapadne Sahare je 1976. godine anektirano od strane Maroka, dok je ostatak anektiran 1979. godine nakon povlačenja Mauritanije sa ovih prostora. Početkom 1976. godine je, tokom jednog od napada marokanske vojske, ovde stradalo skoro 25.000 stanovnika.

Status ove teritorije je i dalje nejasan i stoji pod znakom pitanja, a rešavanje problema koji su ovde nastali se svake godine odgađa. Oslobodilački pokret Polisario vođen je od strane vlade u izbeglištvu i dan danas predstavlja vojnu i političku snagu Saharske Arapske Demokratske Republike. Ovakva situacija i dalje predstavlja glavni predmet sporenja na ovoj teritoriji.

Prema podacima iz 2009. godine, ova država je priznata od strane 46 zemalja. Polisario i Maroko su 1992. godine potpisali mirovni sporazum, ali i pored toga oko 100.000 ljudi su i dalje u izbeglištvu i nastanjuju izbeglički logor koji se nalazi u delu Sahare koji pripada Alžiru. Marokanska vlada i njihove snage još uvek blokiraju referendum koji bi trebalo da se održi kako bi se situacija na ovom području smirila i eventualno se izglasala nezavisnost celog ovog područja.

Privreda

Najveći deo teritorije koja pripada Zapadnoj Sahari, tj SADR, je, ako posmatramo privredu, u potpunosti nerazvijen. Upravo činjenica da sama ovo područje u najvećoj meri pripada pustinji Sahari, ide u prilog ovome. Kako je priroda ovde nemilosrdna, puteva skoro da nema, te je putna infrastruktura u potpunosti nerazvijena.

Jedna od najbitnijih i najrazvijenijih grana privrede je svakako ribolov, na obalama Atlantskog okeana i Sredozemnog mora, a interesantno je i to da je ovo područje prilično dobro snabdeveno rudnim bogatstvima i to kako naftom i prirodnim gasom, tako i fosfatima.

Zalihe fosfata koje poseduje ova zemlja se ubrajaju među najveće na svetu. Uzgoj nekih biljnih vrsta je praktično nemoguć sem u oazama gde se najčešće mogu sresti datule, tj urme. Iako je privreda Zapadne Sahare na veoma niskom stepenu razvijenosti, vlada Maroka preduzima korake kako bi ovo promenila.

Naime, marokanska vlada ulaže jako puno u privredu ove susedne zemlje, tačnije putem snažnog subvencioniranja od svojih poreza, Maroko čini sve kako bi se iskoristili privredni potencijali ove zemlje, iako su oni minimalni. U poslednje vreme se u Zapadnoj Sahari jako puno gradi, a sve to je u okviru projekta koji planira naseljavanje Marokanaca na ove prostore.