Gde se nalazi planina Zlatar?
U jugozapadnom delu Srbije, na samo 4 kilometra od Nove Varoši, nalazi se prelepa planina, „zlata vredan“ Zlatar. Smeštena je na obodu Pešterske visoravni i to na teritoriji koju ograničavaju četiri reke, Mileševka, Lim, Uvac i Bistrica.
Ova oaza netaknute prirode predstavlja deo Dinarskog planinskog masiva koji se svojim pravcem pružanja nastavlja sve do mora.
Sa najvišim vrhom od 1627 metara, planina Zlatar zauzima teritoriju od oko 600 km2.
Pored Nove Varoši, koja je smeštena na samom Zlataru, ova planina je od Priboja udaljena oko 35 kilometara, od Beograda nekih 250 kilometara, a u blizini je i još jedna predivna planina, Zlatibor (45 kilometara).
Karakteristike
Klima koja vlada na planini Zlatar je umerenog karaktera, tačnije predstavlja spoj mediteranske i planinske klime, što je čini idealnom za boravak. Sunce se na Zlataru zadržava jako dugo i to čak 265 dana, dok je broj dana u kojima je ova planina pod snegom 100.
Prosečna temperatura u toku godine iznosi oko 17 stepeni. Čist planinski vazduh, kojim se Zlatar može pohvaliti, poseduje i lekovito svojstvo, te ova planina spada u kategoriju vazdušnih banja. Kao produkt ukrštanja 3 vazdušne struje, planina Zlatar ima jako povoljan uticaj u lečenju mnogih oboljenja, a prvenstveno se preporučuje ljudima koji pate od: kardiovaskularnih bolesti, hipertenzije i hipotenzije, imaju problema sa perifernim arterijskim krvotokom, kod stanja organizma kod pacijenata koji pate od kardiovaskularnih oboljenja i kod dijabetesa i povišene masnoće u krvi.
Na obodima Zlatara nalaze se prelepi pašnjaci i šume, prostrane livade i brojni vidikovci odakle se pružaju pogledi koji oduzimaju dah! Jedan od najlepših pogleda je onaj koji se pruža nad kanjonom reke Uvac sa sve njenim vijugavim meandrima. Nekolicina predivnih jezera, takođe ukrašavaju ovu planinu. Iako su veštačkog tipa, tj. nastala od strane ljudske ruke, ova jezera nisu dovoljno iskorišćena.
Jezera koja pripadaju Uvačkim jezerima, nastala na reci Uvac, su: Zlatarsko, Uvačko i Radoinjsko, a pored ovih tu je još i Potpećko jezero. Sva ova jezera su deo netaknute lepote prirode i već dugi niz godina privlače brojne ribolovce, a i nautičare koji uživaju u njihovim čarima.
Međutim, kao što je rečeno, ovi potencijali Zlatara su poznati samo nekolicini ljudi i prava je šteta što turistima iz zemlje i inostranstva, ovakvo bogatstvo za sada ostaje nepoznanica. Zbog svega navedenog, planina Zlatar veoma pogoduje razvoju sportsko – rekreativnog, lovnog, seoskog kao i zdravstvenog turizma. Najčešći posetioci su turisti koji su u potrazi za adrenalinom, a takođe i oni koji vole nautiku.
Turističke atrakcije
Mnogobrojne staze, od kojih je većina obeležena, čine planinu Zlatar idealnim mestom za opuštanje i za razledanje prelepe prirode tokom dugih šetnji njima. Tri pešačke staze, čija ukupna dužina iznosi 33 kilometra, mogu vas odvesti do najlepših predela ove planinske lepotice, do Vilova, Golog brda, Rastoka, Komarana, Kamenice, Tikve itd.
Sa najvišeg vrha ove planine, Golog brda, pruža se fantastičan pogled na predele pokrivene zelenim šumama. Najzastupljenije su šume omorike, breze i smreče, a hektari koji su pokriveni livadama pružaju mogućnost za višečasovne šetnje i uživanje u čistom i svežem planinskom vazduhu. Pored pešačkih, tu su i brojne biciklističke staze, čija dužina iznosi oko 100 kilometara.
Za ljubitelje zimskih meseci, na planini se nalaze i tri ski staze od kojih su dve za odrasle, sa dužinama od 800 i 1000 metara, dok je jedna prilagođena najmlađim posetiocima. Takođe, ono što upotpunjuje sliku Zlatara je i to što ova planina ispunjava zahteve i turista zaljubljenika u lov, a svake godine se organizuje lov na nisku i visoku divljač.
Jedan od najznačajnijih razloga zbog koga se turisti odlučuju da posete planinu Zlatar i čitav ovaj kraj, svakako predstavlja kanjon reke Uvac, koji je pravo blago kako ovog kraja tako i cele Srbije. Ova prelepa reka sa svojim meandrima i kanjonom, pripada Specijalnom rezervatu prirode „Uvac“ i svake godine privlači priličan broj kampera, avanturista i zaljubljenika u prirodu.
Tri jezera koja su formirana u dolini ove reke su Uvačko, Zlatarsko i Radoinjsko. Jedna od najbitnijih karakteristika ovih predela je svakako pogled koji se pruža na ukrštene meandre reke Uvac, od koga će vam zastati dah. Kao najbolji izbor za posmatranje ovih meandara je vidikovac koji se nalazi neposredno iznad Uvačkog jezera (Sjeničkog jezera), a to je vidikovac Molitva. Bogat životinjskim svetom, ovaj rezervat je u tom pogledu najpoznatiji zbog toga što je stanište beloglavog supa, ptice čija je veličina impozantna, a raspon krila zadivljujuć (oko 3 metra).
Pre samo nekoliko decenija, ova ptica se nalazila pred izumiranjem, a danas se na ovim prostorima nalazi oko 300 jedinki ove vrste. Ako se u ovom kraju zadržite dovoljno dugo, sigurno ćete biti u prilici da vidite bar jednog predstavnika ove ugrožene vrste. Najduži pećinski sistem naše zemlje, takođe se skriva u kanjonu Uvca, a to je Ušački pećinski sistem. Dužina čitavog ovog sistema je skoro 6 kilometara, a kao najveća pećina izdvaja se Ledena pećina, čija je dužina sa sve bočnim kanalima oko 2,5 kilometara. Postoji mogućnost obilaska ovih pećina, al samo uz prisustvo rendžera i sa adekvatnom opremom.
Selo Družinići u svom ataru poseduje lokalitet koji je poznat pod nazivom Jerinin grad, na poslednjem nizvodnom rtu. Smešten na zaravni ovoga rta, ostaci nekadašnjeg utvrđenja se nalaze na visini od 1042 metra. Bedemi koji čine ovo utvrđenje se u potpunosti prilagođavaju konfiguraciji ovdašnjeg terena i zbog toga ova građevina ima oblik elipse koja se pruža u pravcu sever – jug. Delovi platoa koji se nalaze sa severne i južne strane su delimično izdignuti zbog samog oblika stena koje se ovde nalaze, ali takođe i zbog bedemskih ostataka sa ove strane netaknutih, dok su se sa drugih strana srušili niz litice.
Kula – bedem koji se nalazi sa južne strane je u velikoj meri očuvan i visina ove kule iznosi oko 20 redova tesanog kamena koji je povezan krečnim malterom. Jerinin grad je 2006. godine istraživan i s pomoću 2-3 sonde je ustanovljeno da je širina bedema ovog utvrđenja 1,85 metara, kao i to da je izgrađen od tesanog kamena povezanog krečnim malterom. Ovo utvrđenje je nastalo otprilike u XIV-XV veku i ukupna njegova širina iznosi oko 8 metara. Zapadno od Jerininog grada, sa leve strane reke Uvac smeštena je Ledena pećina.
Još jedna od karakteristika ovog kraja jesu brojne crkve i manastiri. Na samom Zlataru, nekoliko kilometara on najvišeg vrha, nalazi se manastir Svetih Kozme i Damjana, a ovo mesto se naziva Vodena poljana. Sagrađen od drveta i ušuškan između četinarskih šuma, ovaj manastir vam pruža kako oazu mira i duhovnosti, tako i odmor na putu ka vrhu planine. U njoj boravi monah Gavrilo, vrlo prijatan i gostoljubiv čovek, poznat kao dobar domaćin i takođe uvek raspoložen za razgovor.
Jedan od najpoznatijih srpskih manastira se takođe nalazi u ovom kraju, a to je manastir Mileševa. Udaljen oko 6 kilometara od Prijepolja, na reci Mileševci, ovaj manastir je sagrađen u srednjem veku. Predstavlja zadužbinu kralja Stefana Vladislava, koji ga je podigao u prvoj polovini XIII veka i u kojoj je posle smrti sahranjen. Freske manastira se smatraju najboljim ostvarenjima srednjevekovne Evrope, tj. u XIII veku, a najznačajnija i najpoznatija freska je Beli Anđeo. Među ostalim treba izdvojiti Bogorodicu iz Blagovesti, kao i Ktitorsku kompoziciju. Danas manastir Mileševa predstavlja nepokretno kulturno dobro i kao takav spada u kulturne spomenike od izuzetnog značaja.
Još jedan srednjevekovni manastir, manastir Banja, se nalazi u blizini planine Zlatar, nedaleko od Priboja. Glavni hram ovog manastira je posvećen Sv. Nikoli, a uz južni zid ovog hrama je naknadno napravljena crkva Uspenja.
Nekada se u sklopu manastira nalazila još jedna crkva, koja je takođe bila posvećena Svetom Nikoli, ali su od nje danas ostali samo temelji. Kao i Mileševa, ovaj manastir je predstavlja takođe spomenik kulture izuzetnog značaja i pod zaštitom je države.
Pored ova tri manastira, svakako treba pomenuti da se ovde nalaze još i manastir Svetog Joakima i Ane, manastir Dubnica, kao i brojne crkve koje svakako treba obići ukoliko vas put navede u ovaj prelepi kraj i ukoliko planirate da se zadržite nešto duže vreme.
Planina Zlatar je, sem po turističkim atrakcijama, poznata i po gastronomskoj poslastici, čuvenom zlatarskom siru. Zahvaljujući prirodnom okruženju, kvalitetnim pašnjacima i sve većem uzgoju mlečnih grla, ovo područje je kao stvoreno za pravljenje ovog jedinstvenog proizvoda od mleka, koji je postao zaštitni znak novovaroškog kraja.
U podnožju Zlatara, na putu ka Čemernici, smešteno je malo poznato etno selo Štitkovo. U centru sela se nalazi crkva Svete Trojice iz 1867. godine, a selo je zanimljivo po tome što su ovde živeli i vladali knezovi Raškovići. Pored crkve postoji i škola iz 1887. godine. Selo je najpoznatije po kućama koje datiraju sa kraja XIX veka, a izgrađene su u starovlaškom stilu.
Najstarija kuća je podignuta 1882. godine, a ova jedinstvena etno oaza je stavljena pod zaštitu države na inicijativu Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva. Samo selo je nastalo početkom XIII veka, a legenda kaže da je naziv dobilo po tome što se u selu nalazila fabrika u kojoj su se prozvodili štitovi. Selo je interesantno za turiste jer ovde mogu videti kuće, štale, sušare i druge objekte koji izgledaju isto kao i pre 200 godina.
Manifestacije
Krajem jula 2013. godine je prvi put organizovana manifestacija „Zlatar fest“ kako bi se predstavila turistička i privredna ponuda Zlatara i Nove Varoši. Na taj način je više događaja obuhvaćeno ovom manifestacijom, a to su Regata, Sirijada, Dani meda, Zlatne ruke Zlatara, Takmičenje u čobanskim veštinama, Sportska takmičenja, tribine čija je tema ekonomija i razvoj ovog kraja, koncerti, izložbe i Sabor pevanja izvika. Ova manifestacija pod sloganom „na pravom mestu – na dobroj visini“, svake godine privlači sve veći broj posetilaca.
Smeštaj
Na jednom od proplanaka Zlatara, nedaleko od Nove Varoši, nalazi se hotel „Panorama“. Smešten na nadmorskoj visini od 1230 metara i sagrađen u karakterističnom alpskom stilu, hotel svojim posetiocima šruža mogućnost potpunog užitka za vreme boravka na Zlataru. U sklopu hotela se nalazi: restoran na dva nivoa, kongresna sala, press centar, TV sala, sala za pikado, stoni tenis, teretana, zatvoreni bazen itd. Što se tiče smeštajnih kapaciteta, hotel raspolaže sa 80 smeštajnih jedinica u kojima se nalazi 200 ležajeva.
U blizini hotela se nalazi Avantura park, koji je po veličini drugi u Srbiji, a kao takav u njemu se mmogu organizovati i takmičenja. Njegova dužina iznosi 340 metara, a od toga 150 metara su prepreke, dok 190 metara iznosi dužina zip-line sistema. Balans greda, cik cak gredice, viseći kanapi sa stopom, paukova mreža, horizontalne merdevine, tarzan lijana, uzdužne oblice, samo su neke od prepreka koje se ovde nalaze. Treba napomenuti da je park u potpunosti bezbedan. Cene smeštaja u ovom hoteu se kreću od 2000 do 3500 hiljade dinara, u zavisnosti od usluge koju želite (noćenje sa doručkom, polupansion, pun pansion).
